Axtarışmaq – fəal bir proses olub, hədəfə çatmaq üçün sistemli və ya sistemsiz şəkildə bir şeyi tapmağa yönəlmiş səydir. Sadəcə "aramaq"dan fərqli olaraq, axtarışmaq daha hərtərəfli və əhatəli bir axtarış deməkdir. Bu, yalnız səthinə baxmaq deyil, dərinliyə varmaq, müxtəlif mənbələrə müraciət etmək, müxtəlif metodlar tətbiq etmək deməkdir. Axtarışın məqsədi məlumat tapmaq, həqiqəti üzə çıxarmaq, həll yolu tapmaq və ya itirilmiş bir şeyi əldə etmək ola bilər.
Axtarışmaq, həm konkret, həm də məcazi mənada istifadə oluna bilər. Konkret mənada, itirilmiş əşyanın axtarışı, konkret bir məlumatın tapılması kimi nümunələr göstərmək olar. Məcazi mənada isə, həqiqəti axtarmaq, həyat mənasını axtarmaq, həll yolu axtarmaq kimi daha geniş mənalar kəsb edir. Bu mənada axtarış, insanın özünü tanıma, inkişaf etmə və dünyanı daha dərindən anlama səylərini əks etdirir.
Misal üçün, "necə eyb axtarırlar, necə gör yoldan azırlar, nə görürlərsə yazırlar" ifadəsi, axtarışın həm müsbət, həm də mənfi nəticələrə səbəb ola biləcəyini göstərir. Bəzən axtarış, həqiqətə aparan yola yönəldir, bəzən isə, yanlış istiqamətə apararaq, yalnış nəticələrə səbəb olur. Bu da axtarış prosesinin obyektivliyi və metodlarının düzgün seçilməsinin əhəmiyyətini vurğulayır. Axtarışın uğurlu olması, əsasən, məqsədin dəqiq müəyyənləşdirilməsindən və düzgün strategiya seçilməsindən asılıdır.
Beləliklə, axtarışmaq sadəcə bir hərəkət deyil, həm də bir proses, bir səy, bir zəhmət tələb edən, nəticə etibarı ilə müsbət və ya mənfi nəticələrə səbəb ola bilən fəaliyyətdir. Axtarışın mənası və mahiyyəti, onun məqsədindən və tətbiq olunduğu kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər.