Alaman sözü Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında yer alan, tarixi kökləri olan maraqlı bir termindir. Köhnə Azərbaycan dilində istifadə edilən bu söz, əsasən qeyri-qanuni və zorakı əməlləri, xüsusilə də qrup halında həyata keçirilən çapqınçılıq, soyğunçuluq və talançılığı ifadə edirdi.
Sözün "çapqın" mənası, qeyri-qanuni yollarla bir yerə hücum edib, oradakı əşyaları və ya var-dövləti zorla ələ keçirməyi nəzərdə tutur. "Soyğun" isə daha çox fərdi və ya kiçik bir qrup tərəfindən həyata keçirilən, pul və ya qiymətli əşyaların zorla ələ keçirilməsini ifadə edir. "Talan" isə daha geniş bir məna daşıyır və ərazinin, şəhərin və ya yaşayış məntəqəsinin tamamilə yağmalanmasını, bütün var-dövlətinin və ehtiyatlarının qarət edilməsini bildirir. Beləliklə, "Alaman" bu üç anlayışı özündə birləşdirərək, geniş miqyaslı və qrup halında həyata keçirilən, zorakılığa əsaslanan bir hadisəni təsvir edir.
Tarixi mənbələrə əsasən, "Alaman" sözü, keçmişdə geniş yayılmış olan qəbilə və ya tayfaların bir-birinə qarşı apardıqları hücumları, yağmalamaları və talançılıq əməllərini təsvir etmək üçün istifadə olunurdu. Bu söz, həmçinin müxtəlif dövr tarixi hadisələri, məsələn, səfərlər zamanı baş verən soyğunçuluqlar və ya müharibələr nəticəsində yaşanan qarət və talançılığı təsvir etmək üçün də işlədilə bilərdi. Bu səbəbdən "Alaman" sözü sadəcə bir termin deyil, həm də keçmişin qaranlıq səhifələrindən bəhs edən bir tarixi izdir.
Müasir Azərbaycan dilində "Alaman" sözü nadir hallarda işlənir, əsasən tarixi ədəbiyyatda və ya köhnə dillə bağlı araşdırmalarda rast gəlinir. Ancaq onun mənasını bilmək, Azərbaycan dilinin tarixi inkişafı və leksik zənginliyi barədə daha dərin bir anlayış əldə etməyimiz üçün vacibdir. Sözün köhnəlməsi, onun əvəzinə daha müasir sinonimlərin istifadə olunması ilə əlaqədardır. Lakin "Alaman"ın köklərini və tarixi kontekstini anlamaq, Azərbaycan dilinin zənginliyinə dair daha geniş bir perspektiv təqdim edir.