Alışıq (al+ış+ıq) – ocağı, sobanı, samovarı və ya digər istilik mənbələrini alışdırmaq üçün istifadə olunan, tez alışan və yanan kiçik ölçülü yanar materialdır. Bu, əsasən quru ot, kiçik budaqlar, yonqar, quru yarpaqlar, və ya xüsusi hazırlanmış alışqanlardan ibarət ola bilər. Alışıq, böyük odunların, kömürün və ya digər daha yavaş alışan yanacaqların alovlanmasını asanlaşdırmaq üçün istifadə olunur. Odun kimi əsas yanacaq materialının əvvəlcə alışması üçün lazım olan istilik miqdarını azaldır və beləliklə yanma prosesini sürətləndirir.
Alışıq anlayışı, sadəcə bir materialdan ibarət deyil, həm də bir prosesi təsvir edir. Yəni odun yandırmaq prosesinin başlanğıc mərhələsini – alovun meydana gəlməsini – təmin edən hərəkəti özündə əks etdirir. Bu baxımdan, alışığın daha geniş bir kontekstdə “ağıllı bir başlanğıc” rolunu oynadığını da söyləmək olar. Çünki o, əsas yanacağın daha effektiv və təhlükəsiz şəkildə yanmasını təmin edir.
Tarixən, alışıq əldə edilməsi və istifadəsi insanların odla əlaqəli təcrübəsinin bir hissəsi olub. Əvvəllər insanlar, ətraf mühitdə mövcud olan materiallardan (quru ot, kiçik budaqlar, quru yarpaqlar və s.) alışıq kimi istifadə edirdilər. Müasir dövrdə isə, daha effektiv və təhlükəsiz alışqanlar istehsal olunur. Ancaq əsas mahiyyət dəyişməz qalır: alışıq, alovun yaranması və davam etməsi üçün əvəzolunmaz bir köməkçidir.
Sözün əsasən kənd ərazilərində yayılmış olması, onu həyat tərzinin ayrılmaz bir elementi kimi göstərir. Mətndə verilən nümunədəki “A mollalar, niyə məni döyürsünüz? …Olmaya qorxursunuz ki, məcmuənin vər…” ifadəsi isə, alışıqla bağlı deyil, fərqli bir kontekstdə istifadə edilmişdir və bu sözün mənasının izahı üçün əhəmiyyət kəsb etmir.