Mənası: Avtorizasiya − istifadəçiyə, proqrama və ya prosesə giriş hüquqlarına əsaslanan girişin verilməsi də daxil olmaqla hüquqların verilməsi.
Tərif
Avtorizasiya, bir sistemin və ya resursun müəyyən bir istifadəçiyə, proqrama və ya prosesə giriş imkanı verilməsi prosesidir. Bu proses, istifadəçinin kimliyinin təsdiqlənməsindən (authentication) sonra həyata keçirilir və istifadəçiyə veriləcək hüquq və imkanları müəyyənləşdirir. Başqa sözlə, avtorizasiya istifadəçinin nə edə biləcəyini müəyyən edir.
İstifadə Sahələri
- İnformasiya Texnologiyaları: Avtorizasiya, kompüter sistemlərinə, şəbəkələrə, veb saytlara və proqramlara giriş nəzarətinin əsas tərkib hissəsidir. İstifadəçilərə fərqli səviyyələrdə giriş hüquqları verilir (məsələn, oxumaq, yazmaq, silmək). Bu, məlumatların təhlükəsizliyini təmin edir.
- Kriptoqrafiya: Kriptoqrafik sistemlərdə avtorizasiya, məlumatların qorunması üçün əsas rol oynayır. Şifrələmə açarlarının və digər həssas məlumatların yalnız səlahiyyətli tərəflər tərəfindən istifadə edilməsini təmin edir.
- Şəbəkə Təhlükəsizliyi: Şəbəkə təhlükəsizliyində avtorizasiya, icazəsiz girişlərin qarşısını almaq üçün firewall-lar, intrusion detection sistemləri və digər təhlükəsizlik mexanizmləri ilə birlikdə istifadə olunur.
- Verilənlər Bazaları: Verilənlər bazalarında avtorizasiya, məlumatlara giriş nəzarətini təmin etmək üçün istifadə olunur. Müxtəlif istifadəçilərə verilənlər bazasının müxtəlif hissələrinə müxtəlif səviyyələrdə giriş imkanı verilir.
- Əməliyyat Sistemləri: Əməliyyat sistemlərində avtorizasiya, istifadəçilərin fayllara, qovluqlara və digər sistem resurslarına giriş imkanlarını idarə edir.
Əlaqəli Terminlər
- Authentication (Autentifikasiya)
- Access Control (Giriş Nəzarəti)
- Role-Based Access Control (Rol əsaslı giriş nəzarəti)
- Permission (İcazə)