Mənası: Common Gateway Interface (CGI) - Ümumi Şlüz İnterfeysi
CGI, veb serverləri ilə xarici proqramlar arasında əlaqə yaratmaq üçün istifadə olunan bir standartdır. Bu standart, veb serverinə göndərilən istifadəçi sorğularının (məsələn, HTML formasından göndərilən məlumatlar) xarici proqramlara ötürülməsini və bu proqramların nəticələrinin veb serverinə qaytarılmasını təmin edir. CGI vasitəsilə veb serverlər dinamik məzmun yaratmaq imkanına malik olurlar. Yəni, sadəcə statik HTML səhifələri göstərmək əvəzinə, istifadəçi sorğularına uyğun olaraq fərqli məzmun yarada bilirlər.
CGI-nin İşləmə Prinsipi
Bir istifadəçi veb formada məlumat daxil edib göndərdikdə, bu məlumatlar veb serverinə çatır. Əgər forma CGI skriptinə yönəldilsə, server bu skripti çalışdırır. Skript məlumatları emal edir, lazım olan hesablamaları aparır və ya verilənlər bazasına müraciət edir. Sonra, skripti emal nəticələrini HTML formatında veb serverinə qaytarır və server bu HTML məzmununu istifadəçiyə göstərir.
CGI-nin İstifadə Olunduğu Sahələr
- Veb İnkişaf: Dinamik veb səhifələrin yaradılması üçün geniş istifadə olunur. Məsələn, istifadəçi giriş formaları, onlayn alış-veriş sistemləri, axtarış motorları və s. CGI skriptləri ilə reallaşdırıla bilər.
- Verilənlər Bazası İdarəetməsi: Verilənlər bazalarından məlumat əldə etmək və yeniləmək üçün CGI skriptlərindən istifadə olunur.
- Kompüter Elm və Proqramlaşdırma: CGI, proqramlaşdırma dilləri (Perl, Python, C, və s.) ilə inteqrasiya olunaraq veb tətbiqləri üçün server tərəfli proqramlaşdırma təmin edir.
CGI Skriptlərinin Dili
CGI skriptləri müxtəlif proqramlaşdırma dillərində yazıla bilər. Ən çox istifadə olunanlar Perl, Python, C, PHP və digərləridir. Seçilən dil skripti yazan proqramçının bacarıq və təcrübəsindən, eləcə də layihənin tələblərindən asılıdır.
CGI-nin Məhdudiyyətləri
CGI texnologiyasının bəzi məhdudiyyətləri də vardır. Hər bir istifadəçi sorğusu üçün yeni bir proses başlatılması, performans problemlərinə səbəb ola bilər. Bu səbəbdən, yüksək yüklənməli veb saytlar üçün daha effektiv texnologiyalar (məsələn, FastCGI, mod_perl) üstünlük təşkil edir.