Mənası: Computer Incident Advisory Capability - Kompüter insidentlərinə məsləhət bacarığı
Terminin İzahı
Cıac (Computer Incident Advisory Capability), kompüter sistemlərinə və şəbəkələrə yönəlmiş təhlükəsizlik hadisələrinin qarşısının alınması, aşkarlanması və cavablandırılması üçün lazımi bacarıqların və resursların məcmusudur. Bu bacarıqlar müxtəlif sahələrdə, o cümlədən informasiya texnologiyalarının idarə edilməsində, kiber təhlükəsizlikdə və informasiya təhlükəsizliyi sahəsində təcrübə və biliklərə əsaslanır.
Cıac-ın Əhatə Etdiyi Sahələr
- Kiber təhlükəsizlik: Cıac, kiber hücumların qarşısının alınması, aşkarlanması və reaksiya verilməsi üçün strateji planlaşdırma, təlim və təcrübə tələb edir. Bu, müxtəlif növ kiber hücumların (malware, phishing, DDoS və s.) aşkarlanması və onlara qarşı mübarizə üsullarının tətbiqini əhatə edir.
- İnformasiya texnologiyalarının idarə edilməsi: Cıac, sistemlərin etibarlılığını və bütövlüyünü təmin etmək üçün İT infrastrukturunun effektiv idarə edilməsini tələb edir. Bu, sistemlərin monitorinqi, ehtiyat nüsxələrinin yaradılması və bərpa planlarının hazırlanması kimi prosesləri əhatə edir.
- İnformasiya təhlükəsizliyi: Cıac, məlumatların qorunmasını, məxfiliyini və əlçatanlığını təmin etmək üçün informasiya təhlükəsizliyi prinsiplərinə əsaslanır. Bu, giriş nəzarəti, məlumatların şifrələnməsi və təhlükəsizlik siyasətlərinin tətbiqi kimi tədbirləri əhatə edir.
- Fəaliyyət davamlılığı: Cıac, təhlükəsizlik hadisələrinə baxmayaraq, iş fəaliyyətinin davamlılığını təmin etmək üçün tədbirlərin hazırlanması və tətbiqini əhatə edir. Bu, fəaliyyət davamlılığı planlarının hazırlanması və təlimlərin keçirilməsini əhatə edir.
Cıac-ın Tətbiqi
Cıac, həm dövlət, həm də özəl sektor təşkilatları tərəfindən informasiya sistemlərinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün geniş istifadə olunur. Bu, böyük müəssisələrdən tutmuş kiçik və orta ölçülü müəssisələrə qədər müxtəlif miqyaslı təşkilatlar üçün vacibdir.