Coc (Chain of Custody) termini hüquq, kriminalistika, tibb və digər sahələrdə istifadə olunan bir termindir. Mühafizə zənciri, bir əşyanın və ya nümunənin yaranmasından, toplanmasından, saxlanılmasından, təhlilindən və nəhayət, məhkəməyə təqdim olunmasına qədər olan bütün mərhələləri izləyən tam sənədləşdirilmiş bir prosesdir. Bu proses, həmin əşyanın və ya nümunənin bütün mərhələlərdə tam bütövlüyünü və dəyişilməzliyini təmin etmək məqsədi daşıyır.
Coc-un əhəmiyyəti:
Mühafizə zənciri, əşyanın və ya nümunənin saxtakarlıq, təsadüfi itki və ya qəsdən dəyişdirilmədən qorunmasını təmin edir. Bu, məhkəmə proseslərində dəlillərin etibarlılığını təmin etmək üçün çox vacibdir. Əgər mühafizə zənciri pozulursa, dəlillərin etibarlılığı şübhə altına düşə bilər və məhkəmə prosesinə mənfi təsir göstərə bilər.
Coc-un tərkib hissələri:
- Toplama: Əşyanın və ya nümunənin toplanması və qeydə alınması.
- Saxlama: Əşyanın və ya nümunənin etibarlı şəkildə saxlanması və qorunması.
- Nəql: Əşyanın və ya nümunənin bir yerdən digər yerə təhlükəsiz şəkildə aparılması.
- Təhlil: Əşyanın və ya nümunənin təhlili və nəticələrin sənədləşdirilməsi.
- Sənədləşdirmə: Bütün mərhələlərin ətraflı sənədləşdirilməsi, o cümlədən tarix, vaxt, yer, şəxs və əlaqədar bütün məlumatlar.
Coc-un istifadə olunduğu sahələr:
- Kriminalistika: Cinayət yerindən əldə edilən dəlillərin izlənməsi.
- Hüquq: Məhkəmə proseslərində dəlillərin etibarlılığının təmin edilməsi.
- Tibbi tədqiqatlar: Tibbi nümunələrin izlənməsi və etibarlılığın təmin edilməsi.
- Əczaçılıq: Dərmanların istehsalı və keyfiyyətinin təmin edilməsi prosesində.
- Ətraf mühitin mühafizəsi: Çirklənmə mənbələrinin izlənməsi və tədqiqi zamanı.