Mənası: Kompüter dələduzluğu – verilənlərin emalı sisteminin və ya kompüter şəbəkəsinin köməyilə və ya onların birbaşa cəlb edilməsi ilə edilən dələduzluq.
İzah
Kompüter dələduzluğu, müxtəlif texniki vasitələrdən istifadə edərək kompüter sistemlərinə və şəbəkələrinə qarşı törədilən cinayət əməllərini əhatə edir. Bu, maliyyə mənfəət əldə etmək, informasiyanı oğurlamaq, sistemləri pozmaq və ya digər zərərli fəaliyyətlər həyata keçirmək məqsədi ilə edilə bilər.
Kompüter dələduzluğunun növləri:
- Kiber oğurluq: Hesablara icazəsiz giriş, maliyyə vəsaitlərinin oğurlanması, şəxsi məlumatların ələ keçirilməsi.
- Fidye proqramları: Kompüter sistemlərinin şifrələnməsi və qurbanlardan fidye tələb olunması.
- Kiber şantaj: Şəxsi məlumatların yayılması ilə hədə-qorxu gəlməsi.
- Sistem pozuntuları: Kompüter sistemlərinin işləmə qabiliyyətinin pozulması, məlumatların silinməsi və ya dəyişdirilməsi.
- Kiber terrorizm: Dövlət qurumlarının və ya əhali üçün vacib olan infrastrukturun pozulması.
- İnformasiya oğurluğu: Sirləri, intellektual mülkiyyəti və ya digər həssas məlumatların qeyri-qanuni ələ keçirilməsi.
İstifadə sahələri
Kompüter dələduzluğu anlayışı əsasən hüquq, informasiya texnologiyaları, kiber təhlükəsizlik və kriminalistika sahələrində istifadə olunur. Həmçinin, maliyyə, biznes və iqtisadiyyat kimi sahələrdə də aktuallığı var.