Mənası: Kiberzorakılıq – başqa insanlara düşünülmüş şəkildə dəfələrlə zərər vurmaq və ya təqib etmək üçün informasiya texnologiyalarından istifadə edilməsi.
İzah
Kiberzorakılıq, internet və mobil texnologiyalar vasitəsilə həyata keçirilən zorakılığın müasir formasıdır. Bu, qurbanın psixoloji və ya sosial rifahına zərər vurmaq məqsədi ilə təkrarlanan və ya davamlı təhdid, təhqir, təzyiq, təcavüz və ya digər zərərli davranışları əhatə edir. Kiberzorakılıq, fərdi mesajlar, sosial media platformaları, e-poçt, oyunlar və ya digər onlayn məkanlar vasitəsilə həyata keçirilə bilər.
Kiberzorakılığın Formaları
- Təhqir və təhdid: Onlayn mesajlar, şərh və ya şərhlər vasitəsilə hədələmə, təhqir və ya təzyiq göstərilməsi.
- Şantaj: Qurbanı məcbur etmək üçün onun haqqında məlumatları açıqlamaqla hədələmə.
- Açıqlama: Qurbanın razılığı olmadan onun şəxsi məlumatlarını, fotolarını və ya videolarını onlayn paylaşmaq.
- İmzalanma: Qurbanın adından başqa insanların adından onlayn hesablar yaratmaq və ya qurbanın adından mesajlar göndərmək.
- Stalking (təqib): Onlayn məkanlarda qurbanı izləmək və onun hərəkətlərini izləmək.
- Eksklüd etmə: Qurbanı onlayn qruplardan və ya sosial dairələrdən kənarlaşdırmaq.
- Doxslama: Qurbanın şəxsi məlumatlarını ictimaiyyətə açıq şəkildə yaymaq.
Kiberzorakılığın Təsiri
Kiberzorakılığın qurbanları ciddi psixoloji təsirlərə, o cümlədən depressiya, narahatlıq, özünə inamın azalması, təcrid olunma hissi və özünə qəsd düşüncələrinə məruz qala bilərlər. Bu, akademik performansa, sosial əlaqələrə və ümumi rifaha mənfi təsir göstərə bilər.
İstifadə Sahələri
- Sosiologiya: Sosial münasibətlərin, qrup davranışının və sosial təsirlərin öyrənilməsi.
- Psixologiya: Psixoloji sağlamlıq, stress və travma ilə bağlı araşdırmalar.
- Hüquq: Cinayət hüququ, internet cinayətlərinin araşdırılması və qanunvericilik.
- İnformasiya Texnologiyaları: İnternet təhlükəsizliyi, kiber cinayətlərin qarşısının alınması və internet etikası.
- Təhsil: Kiberzorakılığın qarşısının alınması və maarifləndirmə.