Mənası: Klaviatura casusu – istifadəçinin basdığı hər bir klaviatura düyməsini loq-faylda qeydə alan casus proqramının bir növü.
Tərif
Keylogger, gizli şəkildə quraşdırılan və istifadəçinin klaviaturadan daxil etdiyi bütün məlumatları, o cümlədən şifrələr, şəxsi məlumatlar, kredit kartı nömrələri və s. qeydə alan bir proqramdır. Qeydə alınmış məlumatlar adətən loq faylında saxlanılır və daha sonra uzaq bir serverə ötürülə bilər. Keyloggerlər müxtəlif metodlarla işləyə bilər, bəziləri sistemə daxil olan hər bir düyməni qeydə alarkən, bəziləri yalnız müəyyən proqramlarda daxil olunan məlumatları qeydə alır.
İstifadə sahələri
- Kiber təhlükəsizlik: Keyloggerlər siber cinayətkarlar tərəfindən hesablara qanunsuz daxil olmaq, şəxsi məlumatları oğurlamaq və maliyyə fırıldaqçılığı etmək üçün istifadə olunur.
- Şirkət monitorinqi: Bəzi şirkətlər işçilərin fəaliyyətini izləmək üçün keyloggerlərdən istifadə edirlər. Ancaq bu, əksər hallarda etik və qanuni məsələlər yaradır.
- Valideyn nəzarəti: Bəzi valideyn nəzarəti proqramları uşaqların onlayn fəaliyyətini izləmək üçün keylogger funksiyalarından istifadə edə bilər.
- Kompüter təmiri və dəstəyi: Bəzi hallarda, texniki dəstək mütəxəssisləri problem diaqnozu üçün keyloggerlərdən istifadə edə bilərlər. Ancaq bu, istifadəçinin razılığı ilə həyata keçirilməlidir.
Növləri
- Hardware Keyloggerlər: Fiziki olaraq klaviatura və kompüter arasında yerləşdirilir və məlumatları hardware səviyyəsində qeydə alır.
- Software Keyloggerlər: Proqram təminatı kimi quraşdırılır və əməliyyat sisteminin içərisində işləyir.
Müdafiə üsulları
Keyloggerlərdən qorunmaq üçün antivirus proqramlarından istifadə etmək, şübhəli saytlardan və fayllardan çəkinmək, güclü şifrələr yaratmaq və mütəmadi olaraq sisteminizi yeniləmək tövsiyə olunur.