Mənası: Zərərli kod – informasiya sistemlərinin konfidensiallığına, tamlığına və ya əlyetərliyinə ziyan vura bilən icazəsiz proseslərin yerinə yetirilməsi üçün yazılmış proqram kodu və ya komanda toplusudur.
Tərif
Malicious Code, kompüter sistemlərinə və şəbəkələrə gizlicə daxil olaraq, onlara zərər verən və ya funksiyalarını pozaraq istifadəçilərə ziyan vuran hər hansı bir proqram və ya kod parçasıdır. Bu, müxtəlif formalarda ola bilər və məqsədi istifadəçinin razılığı olmadan sistemə nəzarət əldə etmək, məlumatları oğurlamaq, sistem resurslarını oğurlamaq, sistemləri pozmaq və ya onları tamamilə işə yaramaz hala gətirməkdir.
Növləri
- Viruslar: Özünü digər proqramlara və fayllara kopyalayaraq yayılan və sistemə zərər verən proqramlar.
- Qurdlar (Worms): Şəbəkələr vasitəsilə özlərini yayaraq sistemləri zəiflədən və ya tamamilə işə yaramaz hala gətirən proqramlar.
- Troyan Atları: Zərərli fəaliyyətlərini gizlətmək üçün zərərsiz proqramlar kimi kamuflyaj edilmiş proqramlar.
- Ransomware: İstifadəçinin məlumatlarını şifrələyərək, onların açılmasını pul müqabilində təklif edən proqramlar.
- Spyware: İstifadəçinin fəaliyyətini izləyərək məlumatları toplamaq üçün istifadə olunan proqramlar.
- Adware: Reklam göstərən proqramlar.
- Rootkitlər: Sistemdə gizli qalaraq, administrator səviyyəsində nəzarət əldə etməyə imkan verən proqramlar.
İstifadə sahələri
Malicious Code termini əsasən kompüter elmləri, informasiya təhlükəsizliyi, kibertəhlükəsizlik və kriminoloji sahələrində istifadə olunur. Həmçinin, hüquq, texnologiya və informasiya texnologiyaları ilə bağlı digər sahələrdə də rast gəlinir.
Qorunma üsulları
Zərərli kodlardan qorunmaq üçün antivirus proqramları, firewall (atəş divarı) sistemləri, məlumat ehtiyat nüsxələri yaratmaq və təhlükəsizlik təlimləri almaq vacibdir.