Açıq açarlı kriptoqrafiya (Public Key Cryptography - PKC).
İzah:
PKC, iki əlaqəli, lakin fərqli açardan istifadə edən bir kriptoqrafiya növüdür: açıq açar (public key) və gizli açar (private key). Açıq açar hər kəsə açıq şəkildə məlum olur və məlumatların şifrələnməsi üçün istifadə olunur. Gizli açar isə yalnız istifadəçiyə məlum olur və şifrələrin açılması üçün istifadə olunur. Bu sistemin əsas üstünlüyü məlumatların şifrələnməsi üçün açarın göndərilməsinin təhlükəsizliyini təmin etməsidir, çünki açıq açarın hər kəsə məlum olması gizli açarın təhlükəsizliyini pozmur.
İşləmə Prinsipi:
PKC, riyaziyyatda olduqca mürəkkəb hesablamalara əsaslanır. Əsasən, iki açar cütü yaradılır ki, bunlardan biri ilə şifrələnən məlumat yalnız digəri ilə açıla bilsin. Açıq açar məlumatların şifrələnməsi, gizli açar isə şifrələrin açılması üçün istifadə olunur. Məsələn, A istifadəçisi B istifadəçisinə məlumat göndərmək istəyirsə, B-nin açıq açarından istifadə edərək məlumatları şifrələyir. Yalnız B-nin özünə məxsus gizli açarı ilə bu məlumatları açmaq olar.
İstifadə Sahələri:
- İnformasiya Təhlükəsizliyi: Məlumatların etibarlı şəkildə ötürülməsi və saxlanması üçün geniş istifadə olunur.
- Kompüter Şəbəkələri: Şəbəkədə məlumatların təhlükəsizliyi üçün protokolların əsasını təşkil edir.
- Elektron Ticarət: Onlayn ödənişlərin və əməliyyatların təhlükəsizliyini təmin edir.
- Kriptovalyutalar: Bitcoin və digər kriptovalyutaların əsasında durur.
- Rəqəmsal İmza: Məlumatların orijinallığını və tamlığını yoxlamaq üçün istifadə olunur.
Əlaqədar Terminlər:
- RSA
- DSA
- ECC