Mənası: Subyekt − sistemin aktiv komponentidir, adətən obyektdən obyektə informasiya axınının və ya sistemin vəziyyətinin dəyişməsinin səbəbi ola bilən istifadəçi, proqram və ya proses.
İzah
Subyekt termini müxtəlif sahələrdə istifadə olunur və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalar kəsb edə bilər. Ümumi mənada subyekt, hər hansı bir prosesə və ya hadisəyə təsir edən, onu başlatan və ya dəyişdirən aktiv qüvvədir. Bu, fəal rol oynayan, təsirlər göstərən varlıq, qüvvə və ya agent kimi başa düşülür.
İstifadə sahələri:
- İnformatika: İnformatika sahəsində subyekt, əməliyyat sisteminə daxil olan və sistem resurslarına (fayllar, verilənlər bazaları və s.) çıxış əldə edən aktiv varlıqdır. Bu, istifadəçi hesabı, proqram və ya proses ola bilər. Subyekt özünün identifikasiya məlumatları (adətən istifadəçi adı və ya proses ID) ilə tanınır və sistem tərəfindən təhlükəsizlik siyasətinə əsasən müəyyən resurslara çıxış icazələri verilir.
- Fəlsəfə: Fəlsəfədə subyekt, obyektə qarşı qoyulan fəal, şüurlu varlıq, biliş prosesinin aparıcısıdır. Subyekt biliyi yaradan, obyekt isə biliyin mövzusu olan varlıqdır. Bu, subyektin obyektə təsir etməsi və onu dərk etməsi kimi başa düşülür.
- Hüquq: Hüquqda subyekt, hüquqi münasibətlərdə iştirak edən, hüquq və vəzifələrə malik olan fərd və ya təşkilatdır. Bu, fiziki şəxs, hüquqi şəxs və ya dövlət ola bilər.
- Sosiologiya: Sosiologiyada subyekt, sosial həyatda fəal rol oynayan, sosial əlaqələrə daxil olan və sosial dəyişikliklərə təsir edən fərddir. Bu, sosial qrupların, institutların və cəmiyyətin ümumi inkişafına təsir edə bilər.
Əlaqəli Terminlər
- Obyekt
- Proses
- İstifadəçi
- İcazə
- Kimlik