Ədalət adı, özündə dərin mənalar ehtiva edən, insanlıq tarixinin əsas sütunlarından biri olan bir anlayışı ifadə edir. Sadəcə "insaf" və "mürüvvət" kimi sözlərlə kifayətlənmək, bu adın əsl mahiyyətini tam əks etdirmir.
Ədalət, hər şeydən əvvəl, tərəfsizliyə əsaslanan bir prinsipdir. Hər bir fərdə, qrup və ya hadisəyə, onların sosial statusu, gücü və ya digər xüsusiyyətlərindən asılı olmayaraq, eyni ölçüdə yanaşmağı tələb edir. Bu, həm də qanun qarşısında bərabərliyi, haqqın təmin olunmasını və ədalətsizliyin qarşısının alınmasını nəzərdə tutur.
Ədalət anlayışı, sadəcə qanun çərçivəsindən kənarda qalmayıb, həm də insani münasibətlər sistemini əhatə edir. Bu, həm özümüzə, həm də ətrafımızdakılara qarşı vicdanlı, dürüst və ədalətli olmaq mənasını daşıyır. Mürüvvət və insaf, ədalətin mühüm tərkib hissələri olsalar da, onun bütün aspektlərini əhatə etmirlər.
Ədalətin əsas prinsipləri arasında haqq-ədalət, bərabərlik, dürüstlük, vicdanlılıq və şəffaflıq yer alır. Hər şeyi "düzgün qiymətləndirmək", ədalətin əsas məqsədlərindən biridir. Lakin bu qiymətləndirmə, sadəcə subyektiv rəylərə deyil, obyektiv meyarlara, dəlillərə və ədalətli qərar vermə prosesinə əsaslanmalıdır.
Tarix boyu ədalət uğrunda mübarizə aparan insanlar, bu mübarizənin nə qədər vacib olduğunu göstərir. Ədalətsiz bir cəmiyyətdə insan hüquqları pozulur, sosial gərginlik yaranır və inkişafın qarşısı alınır. Ona görə də, ədalət, sadəcə bir ad deyil, həyatın, cəmiyyətin və insanlığın əsasıdır.