Xəmsə adı, əsasən fars dilindən gələn "خمسہ" (xamsa) sözündən törəmişdir və "beş" mənasını verir. Bu, sadəcə bir say deyil, zəngin mədəni və ədəbi kontekstlərə malik bir rəqəmdir.
Ədəbiyyatda, xüsusilə də Azərbaycan ədəbiyyatının zirvəsi sayılan Nizami Gəncəvinin beş poemasından ibarət əsərinin adı – "Xəmsə" – bu sözün məşhurluğunda əhəmiyyətli rol oynamışdır. "Xəmsə"nin ədəbi mənası "beşlik", "beş əsərlik məcmuə" deməkdir. Nizami Gəncəvinin "Xəmsə"si "Əsəri-Xəmsə", yəni "Beşli əsər" kimi də adlandırılır və bu da sözün ədəbiyyatdakı möhkəm yerini göstərir.
Adın mənası ilə yanaşı, onun mənşəyi və istifadəsində maraqlı bir cəhət də vardır. Adətən, ailədə beşinci oğlan uşağına verilən Xəmsə adı, bu sayın müqəddəsliyinə, tamamlanma hissinə, hətta bir növ xoşbəxtliyə olan inancı əks etdirir. Beşinci uşağın doğulması bir çox mədəniyyətlərdə xüsusi əhəmiyyət kəsb edir və bu ad da bu inancı özündə əks etdirir. Belə ki, beşinci övladın "tamamlayıcı", "bəxtiyar" olması ilə bağlı bir çox inanclar mövcuddur.
Yekun olaraq, Xəmsə adı sadəcə "beş" mənasını verməklə kifayətlənmir. O, zəngin ədəbi irsə istinad edən, müqəddəs saylara və ailəvi xoşbəxtliyə inamı əks etdirən, mənası bir çox mədəni və sosial kontekstlərdən qidalanan, çoxşaxəli və maraqlı bir addır.