izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Onbeşlik (is.) Azərbaycan ədəbi dilində “on beş” rəqəmi ilə bağlı iki əsas mənaya malikdir. Bu mənaların hər ikisi “on beş” ədədinin kəmiyyət və ya say göstəricisi olaraq işlənməsindən irəli gəlir, lakin kontekstə görə fərqli təfsirlərə malikdir:

1. Ədəbiyyatda Onbeşlik: Bu mənada on beşlik, hər misrası tam on beş hecadan (və ya bəzi şeir növlərində fərqli heca sayında, lakin hər misrada eyni sayda heca) ibarət olan şeir formasını bildirir. Bu, şeirin ölçü və ritmini müəyyən edən bir formadır. Onbeşlik şeirinin müəyyən bir qəlibə, ritmik quruluşa və bəzən də qafiyə sisteminə əsaslandığını qeyd etmək lazımdır. Bu formalar şeirin ümumi təəssüratına və ifadə qüvvəsinə təsir göstərir. Misal üçün, "On beşlik şeir yazmaq çox çətindir" cümləsində "on beşlik" sözü bu mənada işlənir.

2. Kəmiyyət və Ölçü Göstəricisi kimi Onbeşlik: Bu məna, sadəcə olaraq, "on beş" rəqəminin və ya "on beş" ədəd vahidin müəyyən bir şeyin miqdarını və ya ölçüsünü bildirən istifadəsidir. Məsələn, "On beşlik dəstə gül", "On beşlik qrup uşaq", "On beşlik qutu şokolad" ifadələrində on beşlik, on beş vahiddən (gül, uşaq, qutu şokolad) ibarət bir qrup və ya kəmiyyəti göstərir. Bu mənada "on beşlik" sözü sıra sayı kimi deyil, kəmiyyət və ya ölçü vahidi kimi işlənir.

Qeyd edək ki, "on beşlik" sözünün etimologiyası "on beş" rəqəmindən törəyir və sadə bir tərkib sözüdür. Sözün mənşəyi tamamilə say sistemimizlə bağlıdır. İstifadəsindəki fərqlər yalnız kontekstlə müəyyən olunur.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz