İlnamə adı, özündə dərin məna və tarixi bir çalar ehtiva edən, zəngin bir söz birləşməsidir. Sadəcə "ilin məktubu" və ya "ilin kitabı" kimi tərcümə edilməkdən daha geniş bir mənaya malikdir. Əslində, İlnamə sözü, bir il ərzində baş verən hadisələrin, əhəmiyyətli məlumatların, qeydlərin və ya hətta əfsanələrin toplanaraq sistemli şəkildə yazılması deməkdir. Bu, sadəcə bir təqvim deyil, həm də bir xronikadır, bir tarixçədir.
Sözün "il" hissəsi, konkret bir ili və ya bir dövrü göstərir. Ancaq "ölkənin, elin, vilayətin" əlavəsi, İlnamənin coğrafi məhdudiyyətə malik olmadığını, geniş əraziləri və ya müxtəlif icmaları əhatə edə biləcəyini bildirir. Beləliklə, bir şəhərin, bir qəbilənin, hətta bir imperiyanın İlnaməsi ola bilər. Hər birinin özünəməxsus hadisələri, qəhrəmanları, nailiyyətləri və çətinlikləri əks etdirən bir İlnaməsi.
“Məktub” və ya “kitab” sözləri isə İlnamənin yazılı bir formaya malik olduğunu vurğulayır. Ənənəvi olaraq, İlnamələr əlyazmaları, qədim kitablar və ya dövrün sənədləri şəklində qorunub saxlanılırdı. Bu sənədlər yalnız tarixi hadisələri deyil, həm də o dövrün mədəniyyətini, adət-ənənələrini, həyat tərzini əks etdirən qiymətli mənbələrdir. Bir növ, keçmişin canlı şahidi sayıla bilərlər.
Müasir dövrdə, İlnamə anlayışı genişlənməkdədir. Artıq yalnız tarixi hadisələr deyil, həm də şəxsi təcrübələr, şəxsi həyatın əhəmiyyətli anlarının qeydə alınması üçün də istifadə edilə bilər. Beləliklə, hər bir insanın özünün İlnaməsini yazmaq imkanı vardır. Bu, öz həyatının, öz tarixinin yaradıcısı olmaq deməkdir.
Nəticə etibarilə, İlnamə adı sadə bir ad deyil, zamanın axarında əbədiləşmənin, tarixin qorunmasının, xatirələrin əbədi olaraq yaşamasının simvoludur. Bu, keçmiş ilə bu gün arasında körpü qurur və gələcək nəsillər üçün dəyərli bir irsi təmsil edir.