Mizan adı, dərin mənalar ehtiva edən, çoxşaxəli bir söz olaraq, həm maddi, həm də mənəvi aləmləri əhatə edir. Ən geniş mənası "ölçü" və "meyar" olmaqla yanaşı, Mizan həm də dəqiqlik, ədalət və tarazlıq anlayışlarını özündə birləşdirir.
Maddi mənada Mizan, ədalətin simvolu olan tərəzini və onun vasitəsilə aparılan dəqiq ölçmə və çəkmə prosesini ifadə edir. Bu, həm fiziki əşyaların, həm də maddi varlıqların kəmiyyətinin müəyyən edilməsində istifadə olunan bir vasitədir. Qədim zamanlardan bəri tərəzinin ədalət və doğruluq rəmzi kimi qəbul edilməsi, Mizan adının bu tərəfini daha da önə çıxarır.
Lakin Mizan yalnız maddi ölçmə ilə məhdudlaşmır. Mənəvi aləmdə də Mizan, davranışların, əməllərin və həyatın özünün qiymətləndirilməsində istifadə olunan bir meyar, səviyyə və dərəcədir. İnsan həyatının müxtəlif sahələrində, xeyir və şəri, doğru və yanlışı ayırmaqda, həqiqəti tapmaqda Mizan anlayışı həlledici rol oynayır. Bu baxımdan, Mizan həm də əxlaqi və mənəvi dəyərlərin ölçüsüdür.
İslam dini kontekstində Mizan, axirət günündə insanların əməllərinin ölçüləcəyi mənəvi tərəzi kimi təsvir olunur. Bu mənada Mizan, insan həyatının hesabının veriləcəyi, xeyir və şər əməllərin tarazlığının müəyyən ediləcəyi bir mərhələdir. Beləliklə, Mizan, həm dünyəvi, həm də axirəti əhatə edən, həyatın bütün tərəflərini əhatə edən universal bir anlayışdır.
Nizam və qayda mənası isə Mizanın tarazlıq və harmoniya prinsiplərinə əsaslandığını göstərir. Hər şeyin öz ölçüsü və nizamı olması, həyatın müəyyən bir qaydaya əsasən axmasının zəruriliyini vurğulayır. Mizan, bu nizamın və qaydanın təmin edilməsində əsas rol oynayan bir konsepsiyadır.
Nəticə olaraq, Mizan adı, sadə bir söz olmaqdan çox, dərin mənalarla yüklü, zəngin və çoxşaxəli bir anlayışdır. Həm maddi, həm də mənəvi aləmləri əhatə edən Mizan, ədalət, dəqiqlik, tarazlıq, nizam və qayda kimi mühüm dəyərləri özündə cəmləşdirir.