Tatar adı, mürəkkəb və çoxşaxəli bir tarixə malik olan, mənası müxtəlif təfsirlərə yol açan bir addır. Sadəcə "Tatarıstanda yaşayan türkdilli xalq" kimi qısaca təsvir etmək, bu adın arxasındakı zənginliyi və mürəkkəbliyi əks etdirmir.
Əsasən, Tatar adı tarix boyu müxtəlif türk qruplarını və onların coğrafi yerlərini müəyyən etmək üçün istifadə olunmuşdur. Müasir Tatarıstan ərazisində məskunlaşmış Tatarlar, bu qrupların ən tanınmış nümayəndələrini təşkil edir. Lakin, "Tatar" adı həm də Orta Asiya, Sibir və digər bölgələrdə yaşayan müxtəlif türk qrupları üçün istifadə edilmişdir. Bu da adın coğrafi məhdudiyyətinin olmadığını göstərir.
"Şəhərli olmayan, kəndli, qasid" kimi təriflər, tarixi kontekstdən asılı olaraq Tatarların həyat tərzinə dair müəyyən xüsusiyyətləri əks etdirir. Ancaq bu təriflər adın öz mahiyyətini tam əhatə etmir. Çünki tarix boyu Tatarlar həm kənd təsərrüfatı ilə, həm də ticarət, sənətkarlıq və digər peşələrlə məşğul olmuşlar. Həm də müxtəlif dövlət qurumlarında vəzifə tutmuşlar, yəni yalnız "qasid" kimi təsnif edilmələri qeyri-dəqiqdir.
Bəzi etimoloji tədqiqatlar "Tatar" adının mənşəyini müxtəlif dillərdən və mədəniyyətlərdən götürməyə çalışır. Bu tədqiqatlar, adın tarixi proseslərlə necə dəyişdiyini və adaptasiya olunduğunu göstərir. Beləliklə, "Tatar" adının mənşəyi və tam mənası haqqında hələ də elmi fikir birliyi yoxdur.
Nəticə etibarilə, "Tatar" adı sadə bir etnik tərifə sığmayan, zəngin bir tarixə, müxtəlif mədəniyyət təsirlərinə və mürəkkəb bir etimoloji fonuna sahib bir addır. Ona sadəcə bir neçə sözlə məna vermək mümkün deyil. Daha dəqiq olaraq, "Tatar" adı tarix boyu müxtəlif türk qruplarına aid edilmiş, coğrafi olaraq geniş yayılmış və zamanla müxtəlif mənalar kəsb etmiş bir etnonimdir.