Vəliəhəd sözü, ərəb mənşəli olub, bir hökmdarın və ya başçının rəsmi olaraq təyin olunmuş varisini, yəni taxta çıxma hüququna sahib olan şəxsi bildirir. Sadəcə "varis" sözündən daha çox məna daşıyır. Çünki "varis" termini daha geniş bir anlayış olub, hər hansı bir mülkün, sərvətin və ya vəzifənin miras yolu ilə ötürülməsini ifadə edə bilər. Vəliəhəd isə xüsusi olaraq siyasi hakimiyyətin varisi üçün işlədilir.
Tarix boyu müxtəlif imperiyalar və krallıqlarda vəliəhədlərin rolu mühüm olmuşdur. Onlar gələcək hökmdar kimi yetişdirilir, dövlət işlərini öyrənər, siyasi təcrübə qazanardılar. Bu, dövlət idarəçiliyində davamlılığı təmin edir, hakimiyyət mübarizələrinin qarşısını alır və taxtın qanuni varisinə keçidini asanlaşdırırdı.
Vəliəhədlik institutu müxtəlif ölkələrdə fərqli qaydalara əsasən tətbiq olunur. Bəzi yerlərdə vəliəhəd ata tərəfindən, bəzilərində isə müəyyən bir qanunvericilik əsasında təyin olunur. Həmçinin, vəliəhədin hüquqları və səlahiyyətləri də müxtəlifdir; bəzi hallarda yalnız nominal bir titul ola bilər, bəzi hallarda isə hökmdara yaxın məsləhətçi və ya hətta hakimiyyətin müəyyən hissəsini idarə edən şəxs ola bilər.
Maraqlı bir tərəfi də odur ki, vəliəhədlik titulu həmişə sakit və sabit bir keçidi təmin etmir. Tarix, vəliəhədlər arasında hakimiyyət mübarizələri, intriqalar və taxt uğrunda mübarizələrlə dolu hadisələrə şahid olmuşdur. Beləliklə, vəliəhəd titulu həm qanuni ardıcıllıq, həm də potensial münaqişənin simvolu kimi qəbul edilə bilər.
Nəticə olaraq, Vəliəhəd sadəcə hökmdarın varisi deyil, daha mürəkkəb bir siyasi və sosial statusu əks etdirən bir termindir. Bu titul gələcək hökmdarın yetişdirilməsi, hakimiyyətin davamlılığı və siyasi sabitliyin təmin olunması ilə sıx bağlıdır.