izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Vəliəhd (ər. ولي عهد - vəli əhd - əhd sahibi, varis) termini ərəb mənşəli olub, "əhd" sözünün "söz, vəd, müqavilə" mənasını daşıması ilə əlaqədardır. "Vəli" isə "sahibi, sahibi olan" mənasını verir. Beləliklə, tam mənası "vəd, taxt-tac sahibi olan", yəni padşahın vəfatından sonra taxt-tacın varisi, onun yerini tutmaq hüququna malik olan şəxs deməkdir. Tarixən, vəliəhdlik institutu monarxiyalarda hakimiyyətin davamını təmin etmək məqsədilə yaradılmışdır. Vəliəhd özünü padşahın əvəzinə hər cür qərarın qəbulunda, dövlət işlərində fəal iştirak etməyə hazırlayan bir təhsil prosesindən keçirdi.

Müasir dövrdə, bəzi monarxiyalarda vəliəhdlik institutu qalmaqdadır, lakin onun funksiyaları və səlahiyyətləri müxtəlif ola bilər. Bəzi hallarda vəliəhd dövlət başçısının müavini kimi fəaliyyət göstərir və ona müəyyən səlahiyyətlər verilir. Digər hallarda isə onun rolu daha çox simvolik xarakter daşıyır. Ancaq əsas məna – padşahın vəfatından sonra taxtın varisi olmaq – dəyişməz olaraq qalır.

Misal üçün, "Vəliəhd bu etimadsızlığı ... sərdar Rəşiddən gördüyü üçün, onlarla çox etinasız bir surətdə görüşdü" cümləsində vəliəhd sözü, sərdar Rəşiddən şübhələndiyi üçün onunla soyuq münasibət qurduğunu göstərir. Bu cümlədə vəliəhd termini, həm öz mövqeyinə, həm də siyasi ağıllılığına əsaslanaraq qərarlar qəbul etmə qabiliyyətini nümayiş etdirir.

Ümumiyyətlə, vəliəhd sözü, yalnız tarixi kontekstdə deyil, müasir dillərdə də, xüsusilə monarxiya sistemi ilə bağlı müzakirələrdə, məqalə və ədəbi əsərlərdə geniş istifadə olunur. Onun mənası həmişə padşahın varisi ilə əlaqələndirilir, lakin bu varisin nə qədər səlahiyyətə malik olduğu tarixi dövr və ölkənin qanunvericiliyindən asılı olaraq dəyişir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz