Zəka adı, dərin mənaları ilə insanın düşüncə və idrak qabiliyyətinin ən yüksək təzahürünü əks etdirir. Sadəcə "ağıl" və "fəhm" kimi ümumi ifadələrlə məhdudlaşmayan Zəka, daha geniş bir spektrdə insanın düşüncə proseslərinin çevikliyini, problemlərə yaradıcı yanaşmasını, tez və dəqiq qərar vermə bacarığını, məntiqi əlaqələri qurma qabiliyyətini, yeni bilikləri mənimsəmə sürətini və əldə edilmiş biliklərdən səmərəli istifadəni özündə birləşdirir.
Zəkanın mahiyyəti yalnız tez anlama qabiliyyəti ilə məhdudlaşmır. O, mücərrəd düşünmə, analitik təhlil, sintez, müqayisə və təsnifat kimi mürəkkəb kognitiv funksiyaları da əhatə edir. Zəkalı bir insan, sadəcə mövcud məlumatları qəbul etməklə kifayətlənməz; o, bu məlumatları tənqidi şəkildə qiymətləndirir, yeni kontekstlərdə tətbiq edir və davamlı olaraq öz biliklərini artırır.
Tarix boyu fəlsəfədən elmə, ədəbiyyatdan incəsənətə qədər müxtəlif sahələrdə insanın zəkasının nə qədər güclü və çoxcəhətli olduğu sübut olunmuşdur. Zəkanın fərqli növləri mövcuddur və hər bir insanın zəka profili fərqlidir. Lakin, ümumi mənada Zəka, insanın ətraf aləmini anlamaq, problemləri həll etmək və özünü inkişaf etdirmək qabiliyyətinin təməl daşıdır. Ona görə də Zəka adı, daha çox insanın potensialını, yaradıcılığını və inkişaf imkanlarını əks etdirən bir addır.
Maraqlı bir məqam da odur ki, Zəka adı yalnız insanlara aid deyil. Müasir elm, heyvanların və hətta bəzi bitkilərin də müəyyən səviyyədə zəkaya sahib olduğunu sübut edir. Beləliklə, Zəka adının mənası, bioloji bir növün yaşamaq və inkişaf etmək üçün təkmilləşdirdiyi bir bacarıq kompleksini ifadə edir.