izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Fəhm (ər. فهم‎) sözü Azərbaycan dilində "anlama", "anlaq", "dərrakə" mənalarında işlənir. Lakin bu tərif, fəhm sözünün zəngin mənasını tam əks etdirmir. Sadəcə bir şeyin mənasını bilməkdən daha çox, fəhm, dərk etmənin, anlayışın daha dərin və mənəvi bir səviyyədə təcəssümüdür.

Fəhm, yalnız sözlərin və ya məlumatın qəbul edilməsi deyil, həm də onların arxasındakı məntiqi əlaqələrin, səbəb-nəticə əlaqələrinin və ümumi kontekstlərin dərk edilməsini əhatə edir. Bir məsələni fəhm etmək, onun həqiqətini və mahiyyətini dərk etmək, məlumatı öz təcrübənizlə, biliklərinizlə birləşdirib onun əsl mənasını kəşf etmək deməkdir. Sadəcə olaraq bir şeyin mənasını bilmək deyil, onu hiss etmək, özünüzə məxsuslaşdırmaqdır.

Misal üçün, bir şeiri fəhm etmək, yalnız sözlərin mənasını bilməkdən ibarət deyil. Şeirin üslubunu, ritmini, məcazlarını, müəllifin duyğularını, şeirin yazıldığı tarixi və sosial konteksti dərk etmək tələb olunur. Yalnız bu zaman şeirin həqiqi mənasını fəhm etmiş olarıq. Eləcə də, bir insanı fəhm etmək onun sözlərinin arxasındakı niyyətləri, duyğuları, həyat təcrübəsini dərk etməyi tələb edir.

Ədəbiyyatda istifadə olunan “fəhm” sözü, həmçinin Allahın hər şeyi bilməsi, kamil anlayışı ifadə etmək üçün də işlədilə bilər. Bu mənada, fəhm, insanın anlayış qabiliyyətinin həddini aşan, ilahi bir anlayışdır.

Beləliklə, fəhm, sadəcə bir sözün mənası deyil, bir proses, bir bacarıq, dərrakənin ən yüksək səviyyəsidir. Bu, anlayışın yalnız səthi səviyyəsində deyil, dərinliklərində yerləşən həqiqətin dərk edilməsini əhatə edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz