Cəlayir adı, tarixin dərinliklərindən gələn və qədim türk tayfalarından birinə aid olan bir addır. Sadəcə "q.t. tayfalarından birinin adı" deyərək mənasını tam əhatə etmək mümkün deyil. Bu, adın mənşəyini və arxasındakı zəngin mədəni irsini tam olaraq əks etdirmir.
Cəlayir adı, əsasən, qədim türklərin həyat tərzini, sosial quruluşunu və inanclarını əks etdirən bir ad kimi qəbul edilə bilər. "Cəlal" sözündən törəyən Cəlayir, "cəlal və əzəmət sahibi", "şərəfli", "qüdrətli" və ya "şöhrətli" kimi mənalara malik ola bilər. Bu, tayfanın özünü necə təsvir etdiyini, gücünə, nüfuzuna və ya ictimai mövqeyinə necə önəm verdiklərini göstərə bilər.
Tarixi mənbələrə əsasən, Cəlayir tayfası, Qızıl Orda dövründə və sonrakı dövrlərdə əhəmiyyətli bir rol oynamışdır. Onların hərbi bacarıqları, siyasi təsiri və mədəniyyətləri haqqında daha geniş araşdırmalar aparmaq, adın mənasını daha dəqiq və dolğun şəkildə anlamağa kömək edə bilər. Bəlkə də ad, tayfanın banisinin adı ilə əlaqədardır və ya tayfanın yaşadığı ərazi ilə, ya da əsas məşğuliyyəti ilə bağlıdır.
Beləliklə, Cəlayir adı sadəcə bir tayfa adı deyil, həm də bir tarixi-mədəni irsin, gücün, şərəfin və əzəmətin simvoludur. Daha çox araşdırma ilə bu adın zəngin mənasını daha da aydınlaşdırmaq mümkündür.