Ayrı sözü əsasən məkan, zaman və ya əlaqə baxımından bir-birindən fərqli, uzaq olan obyekt və ya hadisələri ifadə edir. Eyni zamanda, fərqlilik, müstəqillik, təklik mənalarını da özündə ehtiva edir.
Antonimlər:
Birgə
Birgə antonimi məkan, zaman və ya əlaqə baxımından yaxınlıq, birlik və əməkdaşlığı ifadə edir. Ayrı sözünün əksini təşkil edir. Həm məkan, həm də məcazi mənada istifadə oluna bilər. Məsələn, "birgə işləmək" ifadəsi birgə əməkdaşlığı, "birgə yaşamaq" isə yaxınlıqda yaşamağı bildirir. Ədəbiyyatda və gündəlik həyatda geniş istifadə olunur.
Səndən ayrı düşəli; Ah çəkməkdən bağrım qana dönübdür (Aşıq Ələsgər)
İki gün sonra raykomun bürosuna birgə getdilər (Ə.Vəliyev)
Birləşmiş
Birləşmiş antonimi ayrılığın əksini, yəni bir neçə hissənin və ya varlığın bir araya gələrək bütöv bir vahid yaratmasını göstərir. Bu antonim daha çox məcazi mənada və rəsmi kontekstlərdə (məsələn, siyasət, hüquq) istifadə olunur. “Birləşmiş millətlər” ifadəsi bunun bariz nümunəsidir. Gündəlik danışıqda istifadəsi nisbətən azdır.
Yaxın
Yaxın antonimi məkan və ya əlaqə baxımından uzaqlığın əksinə, yaxınlığı, qohumluğu, əlaqənin möhkəmliyini bildirir. Həm məkan, həm də zaman baxımından istifadə olunur. "Yaxın qohumlar", "yaxın gələcək" kimi ifadələr bunun nümunəsidir. Ədəbiyyatda, dilçilikdə və gündəlik həyatda geniş yayılmışdır.