Bayram – müəyyən bir hadisəni, əlaməti, tarixi və ya dini bayramı qeyd etmək üçün nəzərdə tutulmuş şənlik, tətil günü, əyləncəli tədbirlər seriyasıdır. Adətən, bayramlar xoşbəxtlik, sevinc və birlik hissi ilə müşayiət olunur.
Antonimlər:
Yas
Yas, bayramın tam əksidir və kədər, matəm, itki və ya faciə ilə əlaqəli bir dövrü ifadə edir. Yas dövründə insanlar kədərlidirlər, şənliklər keçirilmir və adətən qara geyimlər geyinilir. Yas həm fərdi, həm də ictimai səviyyədə baş verə bilər, məsələn, yaxın birinin ölümündən sonra fərdi yas, milli faciədən sonra ictimai yas. Yas həm də ədəbiyyatda, xüsusilə də faciəvi əsərlərdə əsas mövzu ola bilər.
Xanın bayramıdır, elin yasıdır (S.Rüstəm).
Matəm
Matəm də yas kimi kədər və itki ilə əlaqəlidir, lakin daha çox dərin və uzunmüddətli kədər hisslərini ifadə edir. Matəm dövründə insanların əhvali-ruhiyyəsi çox aşağı olur, ümumiyyətlə sosial həyatdan uzaqlaşırlar. Matəm fərdi, ailəvi və ya ictimai hadisələrlə əlaqədar ola bilər. Mətndə, ədəbiyyatda və gündəlik danışıqda istifadə olunur.
Kədər
Kədər, daha geniş bir anlayış olaraq, mənfi emosional vəziyyəti, ruh düşkünlüyünü ifadə edir. Kədər müvəqqəti və ya uzunmüddətli ola bilər, bayram əhval-ruhiyyəsinin əksinə olaraq, kədərli bir vəziyyət yaradır. Kədər müxtəlif səbəblərdən yaranır və həm gündəlik danışıqlarda, həm də ədəbi əsərlərdə istifadə olunur.