Böyütmək – ölçüləri, miqdarı, əhəmiyyəti artırmaq, genişləndirmək mənasını verir. Həm konkret, həm də məcazi mənada işlənir. Konkret mənada fiziki ölçülərin artırılmasını, məcazi mənada isə əhəmiyyət, miqyas və ya təsirin artmasını bildirir.
Antonimlər:Kiçiltmək
Kiçiltmək sözü böyütmək sözünün əsas antonimidir. Həm konkret, həm də məcazi mənada istifadə olunur. Konkret mənada fiziki ölçülərin azaldılmasını, məcazi mənada isə əhəmiyyət, miqyas və ya təsirin azaldılmasını, kiçildilməsini bildirir. Məişətdə, elmdə, texnikada və ədəbiyyatda geniş istifadə olunur.
Otağın arasını kəsib kiçiltmək istəyir.
Azaltmaq
Azaltmaq sözü də böyütmək sözünün antonimidir və miqdarı, intensivliyi, səviyyəni azaltmaq mənasını verir. "Böyütmək"dən fərqli olaraq, hər zaman ölçülərdən bəhs etmir, daha çox miqdar və ya intensivliyin azalmasına yönəlib. İqtisadiyyat, riyaziyyat, tibb və məişətdə geniş istifadə olunur.
Bəzi məhsulların qiymətlərini azaltmaq qərara alındı.
Daraltmaq
Daraltmaq sözü daha çox məkanla əlaqədardır və böyütmək sözünün antonimi kimi, məkanın ölçülərini azaltmaq, daraltmaq mənasını verir. Həm konkret (məsələn, paltar daraltmaq), həm də məcazi mənada (məsələn, imkanları daraltmaq) istifadə oluna bilər. Ədəbiyyatda, məişətdə, tikintidə və s. sahələrdə işlənir.
Yol qəzası hərəkəti daraltmışdı.
Sıxmaq
Sıxmaq sözü, "böyütmək"in antonimi kimi, məcazi mənada istifadə oluna bilər. Məsələn, "şəraiti sıxmaq" ifadəsi şəraitin pisləşməsini, çətinləşməsini ifadə edir. Bu halda "böyütmək"in yaratdığı müsbət əhvali-ruhiyyənin əksinə, mənfi bir vəziyyətdən bəhs edilir.
İqtisadi böhran əhalinin şəraitini sıxmışdır.