Cavanlıq gənclik, yeniyetməlik dövrü, həyatın çiçəklənmə mərhələsi kimi başa düşülür. Fiziki və ruhi cəhətdən gənclik, təravət, enerji və güc ilə xarakterizə olunur. Cavanlıq dövrü insan həyatının əsas mərhələlərindən biridir və həm fərdi inkişaf, həm də sosial həyat üçün böyük əhəmiyyətə malikdir.
Antonimlər:
Qocalıq
Cavanlığın əks mənasını ifadə edir. Qocalıq, insanın həyatının son mərhələsini, yaşlılıq dövrünü əhatə edir. Bu mərhələdə fiziki və zehni qüvvələr zəifləyir, bədəndə yaşa bağlı dəyişikliklər baş verir. Qocalıq anlayışı ədəbiyyatda, məişətdə və elmdə geniş istifadə olunur. Məsələn, “qocalıq həsrəti”, “qocalıq zəifliyi”, “qocalıq günləri” kimi ifadələr ədəbiyyatda tez-tez rast gəlinir. Elmdə isə qocalığın bioloji mexanizmləri araşdırılır.
Oğul, cavansan, cavanlığın səhv və xətası olar, çalış xəta etmə (Ə.Haqverdiyev)
Bilirəm onu da gözləyir qocalıq (R.Rza)
Yaşlılıq
Qocalığa yaxın məna daşısa da, yaşlılıq daha çox fiziki və sosial baxımdan yetkinlik dövrünü ifadə edir. Qocalıq daha çox fiziki tənəzzülü əks etdirir. Yaşlılıqda bəzi fiziki funksiyalar zəifləsə də, təcrübə, müdriklik və həyatdan alınan dərslər ön plana çıxır. Həm də yaşlılıq insanın sosial statusunu, ictimai rolunu və ailədəki yerini ifadə edə bilər. Məsələn, "yaşlı nəsl", "yaşlı insanlar" ifadələri çox istifadə olunur.
Gənclik (müqayisəli mənada)
Cavanlıq sözü ilə sinonim kimi istifadə oluna bilsə də, "gənclik" daha geniş bir məna kəsb edir. "Gənclik" həm cavanlığı, həm də gəncliyin sonrakı mərhələlərini (məs., yeniyetməlikdən sonraki illəri) əhatə edə bilər. Beləliklə, "cavanlıq" daha çox gəncliyin erkən dövrünü, təravətli və enerjili anlarını vurğulayır, "gənclik" isə daha geniş vaxt aralığını əhatə edir. Bu baxımdan "cavanlıq" "gənclik"in bir hissəsi kimi təsəvvür edilə bilər.