Çirmələmək – əşyaları, bədənin üzvlərini sıxmaq, bərk bağlamaq, bir-birinə yaxınlaşdırmaq mənasını verir. Həm konkret, həm də məcazi mənada işlədilə bilər. Konkret mənada əşyaların, əl-ayağın və s. birləşdirilməsi, sıxılmasını, məcazi mənada isə bir işdə diqqətlə çalışmanı, gizlənməyi, özünü geri çəkməyi ifadə edə bilər.
Antonimlər:
Açmaq
“Çirmələmək” sözünün əsas antonimi “açmaq” sözüdür. “Açmaq” əşyaların, bədənin üzvlərinin bir-birindən ayırılmasını, bağlı olanın açılmasını bildirir. Bu antonim cütü, əks mənalı hərəkətləri ifadə etməklə yanaşı, əks prosesləri də göstərir. Məsələn, qolları çirmələmək – qolları açmaq, yumruğu çirmələmək – yumruğu açmaq.
Qollarını işgüzar adamlar kimi dirsəyinədək çirmələmişdi (S.Qədirzadə).
Köynəyinin qolunu açmışdı (“Azərbaycan”).
Yaymaq
“Çirmələmək”in “yaymaq”la antonimliyi, əşyaların və ya bədənin üzvlərinin sıxılmış vəziyyətdən açılmış vəziyyətə keçməsini əks etdirir. “Yaymaq” əşyaları, bədənin üzvlərini genişləndirmək, səpələmək, açmaq mənasını verir. Bu antonim əsasən konkret mənalarda istifadə olunur. Məsələn, əlləri çirmələmək – əlləri yaymaq, paltarları çirmələmək – paltarları yaymaq.
Boşaltmaq
Bəzi hallarda "çirmələmək" sözü sıxılmış, dolmuş bir şeyin vəziyyətini ifadə edə bilər. Bu mənada antonimi "boşaltmaq" ola bilər. Məsələn, bir çantanı əşyalarla çirmələmək (sıx doldurmaq) - çantanı boşaltmaq. Bu istifadə daha çox məişət dilində rast gəlinir.
Açıqlamaq (məcazi mənada)
Əgər “çirmələmək” sözü məcazi mənada, yəni gizlənmək, özünü geri çəkmək mənasında istifadə olunarsa, onun antonimi “açıqlamaq”, “aşkar etmək” kimi sözlər ola bilər. Məsələn, fikirlərini çirmələmək (gizlətmək) - fikirlərini açıqlamaq. Bu istifadə əsasən ədəbiyyatda və publisistikada rast gəlinir.