Çöl – geniş, bitki örtüyünə malik olmayan, əsasən qumlu və ya daşlı səhra ərazisi.
Antonimlər:
İçəri
İçəri antonimi, məkan anlayışında "çöl"ün əksini ifadə edir. "Çöl" açıq, geniş və sərhədsiz bir məkanı təsvir edərkən, "içəri" qapalı, məhdud və müəyyən bir sərhədə malik məkanı bildirir. Bu antonim cütü əsasən məkanın xarakterini müqayisə etmək üçün istifadə olunur. Həm məişətdə, həm də ədəbiyyatda geniş yayılıb. Məsələn, "çölə çıxdıq" və "evə, içəri girdik" ifadələrində açıq-aydın məkan fərqi müşahidə olunur. Ədəbiyyatda isə bu antonimlər müxtəlif simvolik mənaları ifadə etmək üçün istifadə edilə bilər: çöl təhlükəni, tənhalığı, içəri isə təhlükəsizliyi, rahatlığı simvolizə edə bilər.
Çölüm özgəni yandırır, içim özümü (Anar)
Çölün aləmi yandırır, içərin özünü (Ə.Vəliyev)
Şəhər
Şəhər antonimi coğrafi və sosial baxımdan "çöl"ə zidd bir məkanı təmsil edir. "Çöl" insan məskənindən uzaq, təbii ərazini təsvir edərkən, "şəhər" sıx məskunlaşmış, inkişaf etmiş infrastrukturlu, insan tərəfindən yaradılmış bir mühitdir. Bu antonim cütü əsasən coğrafiya, şəhərsalma və ədəbiyyatda istifadə olunur. Məsələn, "çöldə yaşamaq" və "şəhərdə yaşamaq" ifadələri tamamilə fərqli həyat tərzinə işarə edir. Ədəbiyyatda "çöl" və "şəhər" kontrastı tez-tez insanın təbiətlə və cəmiyyətlə olan münasibətini göstərmək üçün istifadə olunur.