Dilxorluq – kədər, qəm, məyusluq, ruh düşkünlüyü kimi mənfi emosiyaların ifadəsidir. Bu hissiyyat insanı həyatdan bezdirir, enerjisini alır və ətraf aləmə qarşı mənfi münasibət formalaşdırır. Dilxorluq müxtəlif səbəblərdən, məsələn, itki, xəstəlik, uğursuzluq və ya ümidsizlikdən yaranır.
Antonimlər:
Şadlıq
Şadlıq dilxorluğun tam əksidir. Bu, pozitiv bir emosiya olub, insanı sevindirir, həyata olan marağını artırır və enerji verir. Şadlıq xoş hadisələr, uğurlar, yaxşı xəbərlər və ya sadəcə olaraq həyatdan zövq almaq hissindən yaranır. Şadlıq həm fərdi, həm də kollektiv səviyyədə yaşana bilər. Məsələn, toy mərasimləri, bayramlar, dostlarla görüşlər şadlıq hissinin güclü olduğu hallardır. Ədəbiyyatda, məişətdə və gündəlik danışıqda geniş istifadə olunur.
Sarışın olan yerdə hər zaman gülüşmə, şadlıq başlardı. (S.Qədirzadə)
Səadət
Səadət daha dərin və davamlı bir pozitiv duyğudur. Şadlıqdan fərqli olaraq, səadət uzunmüddətli bir rifah və xoşbəxtlik halını əks etdirir. Bu, həyatdan məmnunluq, daxili harmoniya və həyatın mənasını tapmaq hissi ilə əlaqədardır. Səadət fəlsəfə, psixologiya və ədəbiyyatda geniş müzakirə olunur. Məişətdə isə "xoşbəxtlik" sözü ilə sinonim kimi istifadə olunur.
Nəşə
Nəşə şadlığa yaxın, lakin daha canlı və coşğun bir emosiya ifadə edir. Bu, əsasən coşğu, enerji və hərəkətlilik ilə müşayiət olunur. Nəşəli insanlar adətən həyat dolu, aktiv və pozitiv olurlar. Nəşə çox vaxt uşaqlara və gənclərə xas olan bir hissiyyatdır, lakin hər yaşda təcrübə oluna bilər. Ədəbiyyatda, mahnılarda, gündəlik danışıqlarda geniş istifadə olunur.
Rəğbət
Rəğbət, bir şeyə, bir adama və ya vəziyyətə qarşı müsbət münasibətin ifadəsidir. Dilxorluq kimi mənfi duyğuların əksinə olaraq, rəğbət, xoşagəlməz duyğuları aradan qaldırır və əvəzinə müsbət hisslər oyadır. Rəğbət insanlara və ya şeylərə qarşı həmd, məhəbbət və ya xoş münasibəti göstərir. Məsələn, bir insanın işinə, əsərinə qarşı rəğbət, onu xoşlayır və qiymətləndirir. Ədəbiyyatda və gündəlik danışıqlarda tez-tez istifadə olunur.
Piriin dilxorluğu bir anda sovuşdu. (İ.Əfəndiyev)