Doğruçuluq – həqiqətə, ədalətə, dürüstlüyə əsaslanan davranış, hərəkət və fikirlərin ümumiləşdirilmiş adıdır. Doğruçuluq, insanın əxlaqi keyfiyyətlərindən biri olaraq, həm fərdi, həm də ictimai həyatda mühüm rol oynayır. Doğru olmaq, həqiqəti danışmaq, vədlərə əməl etmək, ədalətli olmaq və dürüst davranmaq doğruçuluğun əsas tərkib hissələrini təşkil edir.
Antonimlər:
Yalançılıq
Yalançılıq, doğruçuluğun əksidir və həqiqəti gizlətmək, əksini iddia etmək, aldatmaq, fırıldaqçılıq, saxtakarlıq və s. kimi hərəkətləri əhatə edir. Yalançılıq əxlaqi cəhətdən qınanır və etibarsızlığın, inamsızlığın əsas səbəblərindən biridir. Yalançılığın istifadə edildiyi sahələr genişdir: məişət həyatı, ədəbiyyat, siyasət, biznes və s. Yalançılıq həm fərdi, həm də ictimai münasibətlərə ciddi zərər vurur.
Bizcə, yalançılıq ləkəsi ölümdən daha çirkindir (H.Cavid).
Deyişkənlik
Deyişkənlik, fikir və hərəkətlərdə sabitsizliyi, qeyri-müəyyənliyi ifadə edir. Doğruçuluq sabitliyə, ardıcıllığa əsaslansa da, deyişkənlik bu sabitliyin olmamasını, söz və əməllərdə davamlı dəyişikliklərin olduğunu göstərir. Deyişkənlik həm də etibarsızlığın göstəricisi ola bilər. Bu antonim cütü əsasən ədəbiyyatda, xarakterlərin təsvirində və psixoloji portretlərdə istifadə olunur.
Xəyanət
Xəyanət, etimadı pozmaq, əmanətə xəyanət etmək deməkdir. Doğruçuluq əmanətə sadiqliyi, vədlərə əməl olunmasını tələb edirsə, xəyanət bu əmanəti pozmaq, etimadı qırmaq, aldatmaq deməkdir. Xəyanət, həm fərdi, həm də ictimai münasibətlərdə ciddi mənfi nəticələrə gətirib çıxarır. Bu antonim daha çox ədəbiyyatda və məişət həyatında istifadə olunur.
Saxtakarlıq
Saxtakarlıq qəsdən həqiqəti gizlətmək, yalan danışmaq, aldatmaq məqsədi ilə edilən hərəkətləri ifadə edir. Doğruçuluğun əksinə olaraq, saxtakarlıq qanunsuz və əxlaqsız hərəkətləri özündə birləşdirir. Saxtakarlıq hüquqi və cinayət məsuliyyətinə səbəb ola bilər. Bu antonim əsasən hüquq, iqtisadiyyat və kriminalistika sahələrində istifadə olunur.