Dolamaq – bir şeyi başqa bir şeyin ətrafına büküb sıxmaq, bərk-bərk sarımlamaq, bürümək, qarışdırmaq mənasında işlənən bir feldir. Həm maddi, həm də məcazi mənalarda istifadə olunur.
Antonimlər:
Açmaq
Açmaq, dolamağın əksidir və bir şeyi bükülü vəziyyətdən açmaq, açıq vəziyyətə gətirmək mənasını verir. Bu antonim cütü əsasən maddi predmetlərə aid olsa da, məcazi mənalarda da istifadə edilə bilər. Məsələn, “ip dolamaq – ip açmaq”, “saç dolamaq – saç açmaq” kimi. Həmçinin, “məsələni açmaq” ifadəsi də bu antonim cütünün məcazi istifadəsinə misaldır. Ədəbiyyatda tez-tez rast gəlinən bir antonim cütüdür. Həm gündəlik danışıq dilində, həm də elmi ədəbiyyatda geniş istifadə olunur.
Çay başından gələrkən saçlarımı əllərinə doladı, kəndin içindən sürürdü (C.Cabbarlı).
Kapitan gözlərini geniş açdı (S.Qədirzadə).
Düzəltmək (bəzi kontekstlərdə)
Bəzi hallarda, “dolamaq”ın antonimi “düzəltmək” ola bilər. Əgər “dolamaq” qarışdırmaq, çaşdırmaq mənasında istifadə olunursa, “düzəltmək” isə qarışıqlığı aradan qaldırmaq, düzəltmək, aydınlaşdırmaq mənasını daşıyır. Bu mənada, “dolamaq” daha çox məcazi, “düzəltmək” isə daha çox həm məcazi, həm də konkret mənalarda işlənir. Məsələn, "o məsələni çox dolandırdı, amma sonda həqiqəti düzəltdi" kimi cümlələrdə müşahidə olunur. Bu antonim cütü əsasən məcazi mənalarda istifadə olunur və daha çox ədəbi üslubda rast gəlinir.