Dözümsüz – səbirsiz, tələskən, qıcıqlanan, qeyri-səbirli, əsəbi olan; nəyəsə və ya kiməsə qarşı dözümsüzlük göstərən mənasını verir. Bu söz əsasən insanın xarakterini, davranışını təsvir etmək üçün işlədilir. Həmçinin, dözümsüzlük müəyyən hadisələrə, şərtlərə, fikirlərə, inanclara qarşı da istifadə oluna bilər.
Antonimlər:Səbirli
Səbirli sözü dözümsüzün əksinə olub, hər hansı çətinliyə, maneəyə, gözləməyə və ya narahatlığa dözmək qabiliyyətini, sakit və sakitqəlbli olmağı bildirir. Səbirli insanlar hadisələrə sakit yanaşır, tələsmirlər və əsəbləşmirlər. Bu antonim əsasən insan xarakterini təsvir etməkdə istifadə olunur, lakin metaforik mənada obyektlərə və ya proseslərə də aid edilə bilər (məsələn, "səbirli proses"). Ədəbiyyatda, məişətdə və gündəlik danışıqda geniş istifadə olunur.
İndi Əziz çox toxtaq, olduqca səbirli idi (Ə.Vəliyev).
Tolerant
Tolerant sözü, dözümsüzlüyün əksini ifadə edərək, başqalarının fikirlərinə, inanclarına, davranışlarına və ya həyat tərzinə hörmətlə yanaşmağı, onlara qarşı səbrli olmağı və qəbul etməyi bildirir. Bu antonim daha çox sosial və ictimai kontekstlərdə istifadə olunur və dözümsüzlüyün əksini daha geniş mənada ifadə edir. Dözümsüzlüyün əks təsiri olaraq, tolerantlıq insanların bir-birləri ilə harmoniya içində yaşamasına kömək edir.
Səbrkar
Səbrkar sözü, səbirli sözü ilə sinonim olaraq, çətinliklərə, maneələrə və gözləməyə qarşı dözümlülüyü ifadə edir. Səbrkar insanlar çətinliklər qarşısında ruhdan düşmürlər və vəziyyəti həll etmək üçün səbrlə çalışırlar. Bu söz həm insan xarakterinin təsvirində, həm də müxtəlif sahələrdə (məsələn, təhsil, iş) istifadə oluna bilər.