Düyünlü sözü çoxmənalı olub, müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənalarda işlənə bilər. Əsasən, bağlı, qarışıq, çətin açılan və ya mürəkkəb bir şeyin təsvirində istifadə olunur. Lakin, bəzi hallarda əks mənada, xoş, şən, sevincli mənalarda da işlənə bilər.
Antonimlər:
Açıq
“Düyünlü” sözünün “açıq” sözü ilə antonimliyi əsasən fiziki mənada özünü göstərir. Düyünlü bir şey bağlı, qarışıqdırsa, açıq olan şey sərbəst, asandır. Bu antonimlik məişətdə, texnikada və digər sahələrdə geniş istifadə olunur.
İlanlar fışıldayır kol-koslar arasından; Ayağa dolaşan düyünlü kəndir kimi (S.Rüstəm).
Simon yol açıqdır, gedə bilərsən (B.Vahabzadə).
Şad
“Düyünlü” sözünün “şad” sözü ilə antonimliyi daha çox məcazi mənada, əhval-ruhiyyənin ifadəsində özünü göstərir. “Düyünlü” burada kədərli, qəmli, narahat mənasında işlənərkən, “şad” əksinə, sevincli, xoşbəxt mənasını ifadə edir. Bu antonimlik əsasən ədəbiyyatda və danışıq dilində rast gəlinir.
Sevdiyim əyninə geyibdi ağı; Çəkibdi sinəmə düyünlü dağı (“Abbas və Gülgəz”).
Ürəkdən şadam ki, elə oğlunuz var (Ə.Vəliyev).
Asan
“Düyünlü” sözünün “asan” sözü ilə antonimliyi əsasən çətinlik və asanlıq anlayışlarının əksini ifadə edir. “Düyünlü” vəziyyət, iş və ya problem çətin, həll edilməsi çətindirsə, “asan” olanı isə sadə, rahat və həlli asandır. Bu antonimlik həm məişətdə, həm də elmi terminologiyada istifadə oluna bilər.
Sərbəst
“Düyünlü” sözünün “sərbəst” sözü ilə antonimliyi əsasən məhdudluq və azadlıq anlayışlarının əksini ifadə edir. “Düyünlü” bir şey məhdudlaşdırılmış, bağlıdırsa, “sərbəst” olan isə azaddır, heç bir məhdudiyyətə məruz qalmır. Bu antonimlik daha çox məcazi mənada işlənə bilər.
Açıq-aşkar
“Düyünlü” sözünün “açıq-aşkar” sözü ilə antonimliyi gizli, aydın olmayan məlumatın və ya hadisənin əksini ifadə edir. “Düyünlü” bir vəziyyət, məsələ aydın deyilsə, “açıq-aşkar” olan isə tam görünən, aydın və anlaşılandır. Bu antonimlik əsasən ədəbiyyatda, publisistikada istifadə olunur.
Sadə
“Düyünlü” sözünün “sadə” sözü ilə antonimliyi mürəkkəblik və sadəlik anlayışlarının əksini ifadə edir. “Düyünlü” bir şey mürəkkəb, çətin başa düşüləndirsə, “sadə” olan isə asan başa düşülən, sadədir. Bu antonimlik müxtəlif sahələrdə, o cümlədən elmdə və texnikada istifadə oluna bilər.