Əliaçıqlıq – insanın maddi və mənəvi nemətləri əsirgəmədən, səxavətlə verməyə, paylaşmağa meyilli olmasıdır. Bu keyfiyyət həm şəxsi münasibətlərdə, həm də ictimai həyatda mühüm rol oynayır. Əliaçıqlıq əməkdaşlığa, dostluğa, qarşılıqlı hörmətə və inama əsaslanır.
Antonimlər:
Xəsislik
Xəsislik əliaçıqlığın tam əksidir. Xəsis insan pulu, əşyaları və ya başqa nemətləri əsirgəyir, onları səxavətlə paylaşmaqdan çəkinir. Xəsislik həm fərdi, həm də ictimai həyatda mənfi nəticələrə səbəb ola bilir. Xəsis insan ətrafındakılarla soyuq və uzaq münasibətlər qurur, əməkdaşlığa meyilli olmur. Xəsislik həm məişət, həm də ədəbiyyat kontekstində rast gəlinir.
Sən niyə indidən uşağı sinsidirsən, yoxsa pulun xəsisliyini eləyirsən? (Mir Cəlal)
Qənaətcillik
Qənaətcillik və əliaçıqlıq arasındakı fərq çox incədir. Qənaətcil insan ehtiyatlı olur, pulunu və var-dövlətini sərfəli şəkildə istifadə edir, lakin bu onun xəsis olduğu mənasını daşımır. Qənaətcillik müdriklikdən, planlılıqdan və gələcək üçün hazırlıqdan irəli gəlir. Əliaçıqlıq isə səxavət və paylaşmaq mədəniyyətini əks etdirir. Beləliklə, qənaətcillik məişət həyatında, xüsusilə maliyyə məsələlərində istifadə olunan bir termindir, əliaçıqlıq isə daha geniş mənada, həm maddi, həm də mənəvi nemətlərin paylanması ilə bağlıdır.
Miserlik
Miserlik xəsisliyin daha ağır dərəcəsidir. Miser insan pulu və əşyaları yığmaqdan həzz alır, onları istifadə etməkdən çəkinir və özünü acınacaqlı vəziyyətdə saxlayır. Miserlik psixoloji xəstəliklə əlaqələndirilə bilir. Ədəbiyyatda və kino filmlərində miser obrazları tez-tez rast gəlinir.
Sirr saxlama
Bu antonim daha çox metaforik mənada istifadə olunur. Əliaçıqlıq düşüncələri, hissləri və ya məlumatları açıq şəkildə bölüşmək, sirr saxlama isə məlumatı gizli saxlamaq deməkdir. Əliaçıqlıq ümumiyyətlə müsbət, sirr saxlama isə müsbət və ya mənfi ola bilər. Məsələn, bir dostunuzun sirrini qorumaq müsbət, düşməninizin planlarını gizli saxlamaq isə mənfi hal ola bilər. Bu antonim daha çox ədəbiyyatda və dilçilikdə rast gəlinir.