Gözlü – gözü olan, görən mənasını bildirir. Bu söz həm məcazi, həm də həqiqi mənada işlədilə bilər. Həqiqi mənada görmə qabiliyyətinə malik olan insanları ifadə edir, məcazi mənada isə hər hansı bir hadisəni, durumu dərk edən, ayıq-sayıq olan insanları bildirir.
Antonimlər:
Kor
Kor sözü gözlü sözünün əsas antonimidir və görmə qabiliyyətinin olmamasını bildirir. Bu antonimiya həm fiziki, həm də məcazi mənada işlədilə bilər. Fiziki mənada gözü olmayan, görə bilməyən insanları ifadə edir. Məcazi mənada isə bir şeyi görməmək, başa düşməmək, qavramamaq mənasında işlədilir. Həm ədəbiyyatda, həm dilçilikdə, həm də gündəlik danışıqda geniş istifadə olunur.
Kor gəldi, gözlü getdi (Ə.Haqverdiyev).
Bu misalda "kor" və "gözlü" sözləri bir-birinin tam əksini ifadə edərək, bədbəxtlik və xoşbəxtliyin kontrastını göstərir. "Kor" bədbəxtliyin, "gözlü" isə xoşbəxtliyin simvolu kimi çıxış edir.
Kör
Kör sözü də gözlü sözünün antonimi kimi istifadə oluna bilər, lakin daha çox uşaqlara aid edilir və onların görmə qabiliyyətinin tam inkişaf etmədiyini bildirir. "Kör" sözü daha çox məhdud bir kontekstdə işlədilir və əsasən uşaqların görmə qabiliyyətinin tam formalaşmadığını ifadə edir. "Gözlü" ilə "kör" arasındakı antonimiya daha çox fiziki mənada aydın görünür.
(Məcazi mənada) Görməz
Məcazi mənada, bir şeyi görməmək, fərqində olmamaq mənasında görməz sözü də gözlü sözünün antonimi kimi işlədilə bilər. Bu istifadədə "görməz" insanın bilərəkdən və ya bilmədən hər hansı bir problemi, vəziyyəti görməməsini, başqa sözlə, fərqində olmamasını ifadə edir. Ədəbiyyatda və gündəlik danışıqda tez-tez istifadə olunur.