Həmdəm: Yaxın dost, səmimi yoldaş, ürəkdaş mənasını verən söz.
Antonimlər:
Əğyar
Əğyar sözü həmdəmin əksinə olaraq, yad, tanımadığı, qəribi, dost olmayan kəsləri ifadə edir. Bu söz daha çox ədəbi dil və xalq yaradıcılığında rast gəlinir. Mənfi konnotasiya daşıya bilər, çünki yad insanlarla əlaqəli olaraq etibarsızlıq və ya rəqabət mənasını da ifadə edə bilər. Məsələn, "əğyarın əlindən" ifadəsi etibar etməməyi, "əğyarın sözünə inanmaq" ifadəsi isə ehtiyatsızlığı bildirir. Ədəbi əsərlərdə əğyar sözü adətən sevgilinin, dostun əksinə gələn rəqib, qısqanc insan kimi təsvir olunur.
Qızıl saçların pərişandır; Həmdəmin meydi, bir də hicrandı (S.Rüstəm)
Tək-tək şeir yazsan da; Bir şux qıza, gəlinə; Qoy əğyar sevinməsin (R.Rza).
Düşmən
Düşmən sözü həmdəmdən kəskin fərqlənir. Həmdəm dostluğu, yaxınlığı ifadə edərkən, düşmən kin, nifrət, düşmənçilik münasibətlərini bildirir. Düşmən sözü həm məişətdə, həm də ədəbiyyatda geniş istifadə olunur. Məsələn, “mən onun düşməniyəm”, “onlar bir-birlərinin düşmənləri idilər” kimi ifadələr geniş yayılıb. Bu sözün antonimi kimi həm də “dost” sözünü göstərmək olar.
Yad
Yad sözü həm insanlarla, həm də əşyalarla bağlı istifadə oluna bilər. İnsanlarla bağlı istifadə edildikdə, tanış olmayan, qohumluq əlaqəsi olmayan kəsləri bildirir. Bu mənada, "yad insan" ifadəsi həmdəmin əksini ifadə edir. Əşyalarla bağlı istifadə edildikdə isə, mənimsənilməmiş, özünə aid olmayan şeyləri ifadə edir.