Hərislik, bir şeyə, xüsusilə də maddi nemətlərə qarşı həddindən artıq istək və arzu, qənaətsizlik, tamahkarlıq mənasını verir. Bu duyğu insanları öz mənfəətləri üçün başqalarının hüquqlarını pozmağa, ədalətsizliyə və hətta cinayət əməllərinə sövq edə bilər. Hərislik həm fərdin, həm də cəmiyyətin rifahına mənfi təsir göstərən mənfi bir xüsusiyyətdir. Hərisliyin səbəbləri psixoloji, sosial və iqtisadi amillərlə əlaqəli ola bilər.
Antonimlər:
Səxavətlilik
Səxavətlilik hərisliyin əksidir və özündə başqalarına qarşı yaxşılıq etmək, ehtiyacı olanlara kömək etmək, mal-mülkünü, vaxtını və ya bacarığını paylaşmaq kimi keyfiyyətləri birləşdirir. Səxavətli insanlar öz ehtiyaclarını ikinci plana ataraq digərlərinə yardım göstərməyə çalışırlar. Bu keyfiyyət həm fərdlərarası münasibətlərdə, həm də cəmiyyət həyatında müsbət rol oynayır. Səxavətlilik ədəbiyyatda, dilçilikdə, məişətdə və digər sahələrdə müsbət əxlaqi keyfiyyət kimi təqdim olunur.
Səxavətlilik göstərir. (M.Süleymanlı)
Cömertlik
Cömertlik, səxavətliliyin sinonimi olaraq, başqalarına hədiyyələr vermək, pul və ya əşyalar paylamaq kimi davranışları ifadə edir. Cömertlik, hərisliyin əksinə olaraq, bəxş etmək istəyini və imkanını əks etdirir. Bu keyfiyyət adətən müsbət qiymətləndirilir və həm şəxsi, həm də ictimai münasibətlərdə yüksək dəyərə malikdir. Məişətdə, ədəbiyyatda və hətta iqtisadi sahələrdə cömertlik müsbət bir xarakter xüsusiyyəti kimi qəbul edilir.
Qənaətkarlıq (müəyyən kontekstlərdə)
Qənaətkarlıq, hərisliyin əksidir, çünki hərislik əşyalara qarşı həddindən artıq istəklə bağlıdırsa, qənaətkarlıq ehtiyacı olan qədər istifadə edilməsi, sərfəli olması ilə bağlıdır. Lakin, qənaətkarlıq həmişə hərisliyin antonimi kimi çıxış etmir. Çox vaxt qənaətkarlıq sadəcə ehtiyatlı olmaq, lazımsız xərclərdən çəkinmək mənasını daşıyır. Bu kontekstdə hərisliyin əksi deyil, onunla birgə yaşaya bilər. Məsələn, həris bir insan da öz mənfəəti üçün qənaət edə bilər.