Hiddətlənmək – qüvvətli qəzəb, əsəbilik, qəzəb hissi ilə dolu olmaq; əsəbləşmək, qəzəblənmək mənasını verir. Hiddətlənmə, insanın daxili halını ifadə edən, müxtəlif səbəblərdən yaranan emosional vəziyyətdir. Bu vəziyyət sözdə, hərəkətdə, bədən dilində özünü göstərə bilər.
Antonimlər:
Sakitlənərək
Sakitlənənmək – hiddətlənmənin əksidir. Hiddətlənmək halının əksinə, sakitləşmək, emosional tarazlığın bərpa olunması, qəzəb və əsəbiliyin yatışmasıdır. Bu həm fizioloji, həm də psixoloji proseslərlə müşayiət oluna bilər. Sakitlənərkən insanın ürək döyüntüsü yavaşlayır, tənəffüsü normallaşır, əzələlərdəki gərginlik azalır. Sakitlənənmə müxtəlif yollarla, məsələn, dərin nəfəs alıb-vermə, meditasiya, istirahət vasitəsilə əldə edilə bilər. Həm gündəlik məişətdə, həm də ədəbiyyatda geniş istifadə olunur.
Zeyil bunları düşünərək hiddətlənir, coşur (Çəmənzəminli); Şamxal bir az sakitləşdi (İ.Şıxlı).
Sükunət tapmaq
Sükunət tapmaq – daxili sakitlik və rahatlıq vəziyyətinə çatmaq, əsəbiliyin və qəzəbin tamamilə yox olması deməkdir. Bu, hiddətlənmənin tam əksidir. Sükunət tapmaq daxili harmoniyaya nail olmaq, ruhsal tarazlığı qorumaq mənasını da verir. Əsasən ədəbi və fəlsəfi kontekstlərdə istifadə olunur. Sükunət tapmaq özünü daxili sülh, rahatlıq və müsbət emosiyalar kimi göstərə bilər.
Səbirli olmaq
Səbirli olmaq – hiddətlənməyə səbəb olan hallara qarşı dözümlülük göstərmək, səbr etmək, əsəbləşməmək deməkdir. Bu, hiddətlənmənin qarşısını alan bir davranışdır. Səbirli olmaq həm gündəlik həyatda, həm də müxtəlif peşələrdə vacib bir keyfiyyətdir. Mənfi vəziyyətlərə qarşı səbrli reaksiya insanın emosional sağlamlığı üçün çox əhəmiyyətlidir.