Hövsələsizlik – dözümsüzlük, səbirsizlik, tələsiklik, həyacanlılıq kimi halları ifadə edən bir anlayışdır. Bu keyfiyyət insanın hadisələrə və ya vəziyyətlərə dözümsüz yanaşmasını, tez qəzəblənməsini, əsəbləşməsini və ya həyəcanlanmasını əks etdirir. Hövsələsiz insan tez qərar verir, planlaşdırmadan hərəkət edir və nəticələri düşünmədən davranır.
Antonimlər:Səbirlilik: Hövsələsizliyin əksidir. Səbirlilik, insanın çətinliklərə, maneələrə və ya gecikmələrə dözümlülük göstərməsidir. Səbirli insan çətin vəziyyətlərdə sakit qalır, tələsmir və hər şeyin öz vaxtında baş verəcəyinə inanır. Səbirlilik həm şəxsi həyatda, həm də peşə fəaliyyətində müvəffəqiyyətə aparan vacib keyfiyyətdir. Məsələn, əsərlərinin yazılmasında yazıçıların səbirli olmaları, mürəkkəb riyazi məsələlərin həllində riyaziyyatçıların səbirli olmaları vacibdir. Səbirlilik, məsələn, həkimdə, müəllimdə, valideyndə, liderdə vacib keyfiyyətdir.
Dözümlülük: Hövsələsizliyin bir başqa antonimidir. Dözümlülük, çətinliklərə, əziyyətlərə və narahatlıqlara qarşı dözümlülük göstərmək qabiliyyətidir. Dözümlü insan uzun müddət çətinliklərə qarşı müqavimət göstərə bilir. Bu keyfiyyət həm fiziki, həm də mənəvi cəhətdən əziyyət çəkərkən vacibdir. Dözümlülük, məsələn, idmançılarda, hərbi qulluqçularda, səyahətçilərdə vacib bir keyfiyyətdir.
Sakitlik: Hövsələsizliyin əksi olaraq sakitlik duyğu və düşüncələrin nizamlı, tarazlı vəziyyətdə olmasını, emosional qıcıqlanmaların olmamasını bildirir. Sakit insan hər şeyə münasibətdə balanslı yanaşır və situasiyaya görə qərar verir. Sakitlik, xüsusən də stressli vəziyyətlərdə faydalı bir xüsusiyyətdir. Məsələn, əsəbləşən insanın ətrafına sakitliyi yayması, səbirli olması stressin öhdəsindən gəlməkdə kömək edə bilər. Sakitlik, diplomatlarda, danışıq aparanlarda və mübahisələri həll edənlərdə vacib bir keyfiyyətdir.
Bizim borcumuz səbirli olmaqdır, ay Rüstəm, hövsələsizlik eləyib hər şeyi üzlərinə vursaq, onlar da dartınıb ipi-örkəni qırarlar. (M.İbrahimov)