Xarablaşmaq – bir şeyin, hadisənin və ya vəziyyətin pisləşməsi, pozulması, dağılması, tənəzzülə uğraması mənasını bildirir. Bu söz geniş mənada istifadə olunur və müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənalar kəsb edə bilər. Məsələn, bir binanın xarablaşması fiziki dağılma, ətraf mühitin xarablaşması isə ekoloji tənəzzül, əxlaqın xarablaşması isə mənəvi dəyərlərin itirilməsi mənasını verir.
Antonimlər:
Yaxşılaşmaq: Xarablaşmağın əks mənasını bildirən yaxşılaşmaq sözü bir şeyin, hadisənin və ya vəziyyətin daha yaxşı hala gəlməsini, təkmilləşməsini, inkişafını ifadə edir. Bu antonim cütü əksər hallarda fiziki vəziyyətin, sağlamlığın və ya vəziyyətin dəyişməsini təsvir etmək üçün istifadə olunur. Məsələn, bir xəstənin yaxşılaşması, iqtisadi vəziyyətin yaxşılaşması, ətraf mühitin yaxşılaşması kimi.
Ü.Hacıbəyov: Özünüzə məlumdur ki, dünya getdikcə xarablaşır, yəni mən onu demək istəyirəm ki, bu dünya getdikcə xarab olur...
İ.Məlikzadə: Bəhmən bir az arıqlamışdı, amma ağarmışdı, yaxşılaşmışdı.
Təkmilləşmək: Xarablaşmağın antonimi olaraq təkmilləşmək sözü, bir şeyin keyfiyyətcə daha yaxşı və mükəmməl hala gəlməsini, inkişaf etməsini ifadə edir. Bu antonim cütü daha çox keyfiyyət göstəricilərinin artmasını, funksionallığın yaxşılaşmasını və ya mürəkkəbliyin artmasını ifadə edir. Məsələn, texnologiyanın təkmilləşməsi, istehsal prosesinin təkmilləşməsi, idmançının bacarığının təkmilləşməsi.
İnkişaf etmək: Xarablaşmağın əks mənası olaraq inkişaf etmək sözü müsbət istiqamətdə dəyişikliyi, böyüməni, irəliləyişi ifadə edir. Bu antonim cütü müxtəlif sahələrdə – iqtisadiyyatda, texnologiyada, ictimai həyatda, elmdə istifadə olunur. Məsələn, ölkənin iqtisadiyyatının inkişafı, elm və texnikanın inkişafı, şəhərin inkişafı.
Yenilənmək: Xarablaşmış bir şeyin yenidən əvvəlki vəziyyətinə qaytarılması və ya daha yaxşı hala gətirilməsi mənasını verən "yenilənmək" sözü də xarablaşmağın əks mənasını bildirir. Bu, daha çox fiziki obyektlərin bərpası, təmirini və ya yenilənməsini ifadə edir. Məsələn, bir binanın yenilənməsi, avtomobilin yenilənməsi və ya proqram təminatının yenilənməsi.