Xəsislik – maddi nemətləri qənaətlə, həddindən artıq ehtiyatla istifadə etmək, pul xərcləməkdən çəkinmək, başqalarına kömək etməkdən imtina etmək halına deyilir. Bu keyfiyyət həm fərdi, həm də sosial münasibətlərə mənfi təsir göstərir. Xəsislik, əsasən, mənfi bir xüsusiyyət kimi qəbul edilir və müxtəlif ədəbi əsərlərdə, məsəllərdə və gündəlik həyatda tənqid olunur.
Antonimlər:
Xəsislik – Bədxərçilik
Bu antonim cütü, xəsisliyin əksini göstərmək baxımından ziddiyyətlidir. Xəsislik qənaətcillik və ehtiyatlılıqla səciyyələnirsə, bədxərçilik isə əksinə, pulun və malın həddən artıq israfı, sərfəsiz xərclənməsi deməkdir. Hər iki anlayış, maddi nemətlərin istifadəsinə münasibətdə fərqli yanaşmaları əks etdirir. Bədxərçilik, tez-tez mənfi bir keyfiyyət kimi qiymətləndirilsə də, bəzən əlverişli bir kontekstdə (məsələn, xeyriyyəçilik) müsbət mənada da istifadə oluna bilər.
Heç vaxt xəsislik etməyin (M.S.Ordubadi)
Bədxərcliyinə çoxdan bələdəm (“Azərbaycan”)
Xəsislik – Səxavətlilik
Xəsisliyin ən açıq antonimi səxavətlilikdir. Səxavətlilik, maddi nemətləri başqaları ilə bölüşmək, ehtiyacı olanlara kömək etmək, hədiyyələr vermək kimi ifadə olunan xeyirxahlıq və cömertlik xüsusiyyətidir. Xəsislik qənaətin həddən artıq həddə çatması, səxavətlilik isə əksinə, paylaşma və cömertlik hissinin təzahürüdür. Ədəbiyyatda və gündəlik həyatda bu iki anlayış tez-tez zidd mənalı ifadələr kimi işlədilir.
Rəhmsizliyi və xəsisliyi mütəfəkkirlər dəliliyin bir növü bilmişlər (M.Talıbov)
Ev sahibinin safürəkliliyini, səxavətliliyini hiss etdik (“Ulduz”)