İbarəli sözü ümumi mənada zəngin, bəzəkli, ifadəli nitqi, yazı üslubunu bildirir. Həmçinin, çox danışan, çox söz işlədən mənasında da işlədilir.
Antonimlər:
Sadə
Sadə sözü ibarəlinin əksidir. Sadə nitq və ya yazı üslubu bəzəksiz, aşırmasız, anlaşıqlı, düz, açıq-aydın olur. İbarəli nitqdəki bədii vasitələrdən, mürəkkəb ifadələrdən istifadə edilmir. Sadə sözü ədəbiyyat, dilçilik və məişət sahələrində geniş istifadə olunur. Məsələn, sadə cümlələr, sadə həyat, sadə insan.
Nümunə: Onun sadə, səmimi sözləri hər kəsin ürəyinə yol tapdı.
Açıq-aydın
Açıq-aydın sözü ibarəlinin mənasını tam əks etdirməsə də, ibarəli nitqin əksini ifadə etmək üçün istifadə oluna bilər. İbarəli nitq bəzən qarışıq, anlaşılmaz ola bilir, açıq-aydın nitq isə tam aydın və anlaşılıqdır. Bu antonim cütlüyü daha çox rəsmi və elmi kontekstlərdə işlədilir.
Nümunə: Müəllim hər şeyi açıq-aydın izah etdi, şagirdlərin heç bir sualı qalmadı.
Düz
Düz sözü də sadə kimi ibarəlinin əksidir. Düz nitq və ya yazı üslubu dolaylılıqdan, əyrilikdən, məcazlardan uzaqdır. Aydın və dəqiqdir. Bu antonim daha çox etik və davranış kontekstlərində işlədilir.
Nümunə: O, həqiqəti düz və açıq şəkildə dedi.
Armudboğaz, şişbığ satıcının belə ibarəli nitqindən baş açmayan Leylək istər-istəməz əsəbiləşdi (S.Rəhimov); Tamaşaçılar onun sadə nitqinin təsiri altındadırlar (“Ulduz”).