Qabaqcıl: İnkişafın önündə gedən, yeniliklərə açıq, müasir düşüncəli, irəliyə yönəlmiş, tərəqqiyə can atan mənasını verir. Bu söz, əsasən ictimai-siyasi həyatda, elm və texnikada, mədəniyyətdə yeni ideyaları, üsulları və yanaşmaları qəbul edən şəxslər və qruplar üçün istifadə olunur. Qabaqcıl olmaq, həm də risk götürməyi, ənənəvi düşüncə tərzinə meydan oxumağı özündə ehtiva edir.
Antonimlər:
Mühafizəkar
Mühafizəkar sözü, mövcud qayda-qanunlara, ənənələrə, dəyərlərə bağlılığı, dəyişikliklərə qarşı müqaviməti bildirir. Mühafizəkarlar adətən dəyişikliklərdən çəkinir, ənənəvi üsulları və düşüncə tərzinin dəyişməsinə qarşı çıxırlar. Bu antonim cütü əsasən siyasi, sosial və mədəni sahələrdə istifadə olunur. Mühafizəkarlıq, həm də sərtlik, dəyişməyə qarşı müqavimət kimi anlaşılır. Mühafizəkarlığın müsbət tərəfi də ola bilər, çünki o, ənənələrin qorunmasını və davamlılığı təmin edir.
Öz əqidəsinə görə çox mühafizəkar adamdır. (Ə.Şərif)
Geriqalan
Geriqalan, inkişafda, tərəqqidə geridə qalmış, köhnəlmiş, yeniliklərdən xəbərsiz, müasir tələblərə cavab verməyən mənasını bildirir. Bu antonim, texnologiya, elm, mədəniyyət kimi sahələrdə istifadə olunur. Geriqalanlıq, əsasən tənqidi bir kontekstdə istifadə edilir və inkişafın zəruriliyini vurğulayır.
Konservativ
Konservativ, köhnə düşüncələrə, ənənələrə sadiq qalan, dəyişikliklərə qarşı çıxan mənasını verir. Bu termin, mühafizəkar sözü ilə sinonim olaraq da istifadə oluna bilər, lakin bəzi hallarda daha ciddi və rəsmi bir kontekstdə işlədilir. Konservativlik, siyasi, iqtisadi, sosial və mədəni həyatın müxtəlif sahələrində müşahidə edilə bilər.
Köhnəlmiş
Köhnəlmiş, müasir tələblərə cavab verməyən, istifadəsiz qalmış, aktuallığını itirmiş mənasını verir. Bu söz, texnologiya, üsullar, fikir və nəzəriyyələr üçün istifadə olunur. Köhnəlmiş anlayışlar, yeni və daha effektiv metodların meydana çıxması ilə öz aktuallığını itirir.
Qabaqcıl ziyalılarda bir ruh yüksəkliyi, coşqunluq, ümid hiss edilirdi. (A.Şaiq)