Qaradaban – uğursuzluq gətirən, bədbəxtlik əlaməti sayılan şəxs və ya hadisə. Bu söz daha çox xalq arasında, məişət dilində işlədilir və əsasən qədim inanclara əsaslanır. Qaradaban anlayışı mistik və əfsanəvi elementlər ehtiva edir. Həmçinin, bu termin metaforik mənada da işlənə bilər, yəni bir işdə uğursuzluq gətirən amili ifadə edə bilər.
Antonimlər:
Uğurlu, bəxtəvər: Qaradabanın əks mənasını "uğurlu" və "bəxtəvər" sözləri ifadə edir. Bu sözlər müsbət emosiyaları ifadə edir və qaradabandan fərqli olaraq, uğur, xoşbəxtlik və müvəffəqiyyəti bildirir. Həm məişət dilində, həm də ədəbiyyatda geniş istifadə olunur. Məsələn, "O, həyatında çox uğurlu bir insandı" və ya "Bəxtəvər bir ailənin övladı idi" kimi cümlələrdə işlənir.
Xoşbəxt: "Xoşbəxt" sözü də qaradabanın antonimidir və emosional baxımdan müsbət bir hal əks etdirir. Bu söz daha çox fərdi və ümumi rifahı, daxili sülhü və razılığı təsvir edir. Həm ədəbiyyatda, həm də gündəlik danışıq dilində geniş istifadə olunur. "O, xoşbəxt bir həyat yaşayırdı" kimi cümlələrdə istifadə olunur.
Xeyirli: "Xeyirli" sözü, qaradabanın əksinə olaraq, müsbət nəticələr verən, uğur gətirən hadisələri və ya şəxsləri təsvir edir. Bu söz daha çox məişət və dini kontekstlərdə işlənir. "Xeyirli işlər görək" və ya "Bu gün xeyirli bir gündür" kimi ifadələrdə istifadə olunur.
“Qonşumuz Afərdə arvad qaradabandır, səhər-səhər kimə rast gəlsə idi, onun işi düz gəlməzdi.”
“Ana uşaqlarına hər səhər uğurlu yol dilər.”