Qaydasız – müəyyən qayda, sistem və ya nizam olmadan, nizamsız, xaoslu, planlaşdırılmamış halda olan.
Antonimlər:
Səliqəli
Səliqəli sözü "qaydasız" sözünün antonimi olaraq, düzgün, nizamlı, planlı, əşyaların və işlərin yerində və qaydasında olması deməkdir. "Səliqəli" sözü həm maddi əşyalara, həm də mənəvi, intellektual fəaliyyətə tətbiq oluna bilər. Məsələn, səliqəli otaq, səliqəli yazı, səliqəli düşüncə. Həm gündəlik məişətdə, həm də ədəbiyyatda geniş istifadə olunur.
Nümunələr:
Təcrübədən bilirik ki, məhsulun qaydasız yığılması kolxoza böyük zərər vurur. (V.Əliyev)
O da təmiz və səliqəli geyinmişdi. (M.İbrahimov)
Nizamlı
Nizamlı sözü də "qaydasız" sözünün antonimi kimi çıxış edir və müəyyən bir qayda və nizam əsasında təşkil olunmuş, planlı şəkildə həyata keçirilən iş və ya hadisələri ifadə edir. "Nizamlı" sözü həm hərbi işlərdə, həm də gündəlik həyatda, elmi tədqiqatlarda və s. geniş istifadə olunur. "Qaydasız"ın əksinə olaraq, "nizamlı" dəqiqlik, ardıcıllıq, sistemlilik kimi xüsusiyyətləri əks etdirir.
Nümunələr:
Ordumuz nizamlı və intizamlı idi.
O, nizamlı olaraq hər gün idmanla məşğul olurdu.
Planlı
Planlı sözü əvvəlcədən düşünülmüş, planlaşdırılmış, proqramlaşdırılmış və ardıcıl şəkildə həyata keçirilən prosesləri bildirir. "Qaydasız"ın əksi olaraq, "planlı" sözü məqsədyönlülüyü, ardıcıllığı və nəticəyönümlülüyü ifadə edir. İqtisadiyyat, təhsil və digər sahələrdə geniş istifadə olunur.
Nümunələr:
Planlı iqtisadiyyat ölkənin inkişafına müsbət təsir göstərir.
Onun planlı işi nəticə verdi.