QIYIQ - Əsasən gözlər üçün işlədilən bu söz darıxdırıcı, melanxolik, kədərli ifadəni bildirir. Həmçinin, məcazi mənada gizli, aşkar olmayan mənalarda da istifadə oluna bilər.
Antonimlər:
Açıq
Açıq sözü "qıyıq"un əksidir və gözlərin, üzlərin və ya digər şeylərin açıq, şən, sevincli ifadədə olmasını bildirir. Bu söz həm fiziki, həm də məcazi mənalarda işlədilir. Fiziki mənada gözlərin, əllərin açıq olması, məcazi mənada isə açıq-aşkar, gizli olmayan məlumat, fakt və ya hadisələr nəzərdə tutulur. Ədəbiyyatda, məişətdə və digər sahələrdə geniş istifadə olunur.
Misal:
Əlini Mayanın açıq çiyninə vurdu... (M.İbrahimov)
Şən
Şən sözü də "qıyıq"un antonimi olaraq sevincli, neşəli, müsbət emosiyaları ifadə edir. "Qıyıq" kədər və melanxoliya ifadə edərkən, "şən" əksinə, sevinc və xoş əhval-ruhiyyəni ifadə edir. Əsasən məişət dilində və ədəbiyyatda istifadə olunur.
Misal:
Şən uşaqlar bağçada oynayırdılar.
Aydın
Məcazi mənada "qıyıq" gizli, anlaşılmaz məna daşıyır. Bu mənada "aydın" antonimi kimi çıxış edir. "Aydın" sözü anlaşılmazlığın əksinə olaraq, açıq, aydın, anlaşılan məna daşıyır. Elmi yazılarda, izahatlarda və gündəlik həyatda geniş istifadə olunur.
Aşkar
"Qıyıq"ın gizli, aşkar olmayan mənasına əks olan "aşkar" sözü bir şeyin açıq-aşkar, hamı üçün görünən və bilinən olmasını bildirir. Həm hüquq, həm də gündəlik danışıq dilində istifadə olunur.
Misal:
Elə bil bütün bunlar da tatarın qıyıq gözlərindən gizli qalmırdı (Ə.Əbülhəsən).