Qızarmaq – rəngin qırmızımtıl, çəhrayımtıl olmaq, qızarmaq; həyəcan, utancaqdan üzün qızarması; bəzi şeylərin qızmar olmağa başlayıb rənginin dəyişməsi kimi mənaları daşıyır.
Antonimlər:
Ağarmaq
Ağarmaq, əks mənada, rəngin solğunlaşması, ağarması mənasını verir. Bu antonim, əsasən, üz rənginə aid olaraq, qızarmağın əksinə, solğunluq, xəstəlik və ya yorğunluq əlaməti kimi istifadə olunur. Həmçinin, səhər tezdən günəşin doğuşu ilə əlaqədar olaraq, səmanın ağarması kimi təbiət hadisələrində də işlənir. Ədəbiyyatda da geniş yayılmışdır.
Günəş üfüqdə yandı; Qızardı yavaş-yavaş (M.Müşfiq); Hamıdan gec yatıb qalxdınız erkən; Ağardı dan yeri gözlərinizdə (B.Vahabzadə).
Bozarmaq
Bozarmaq, qızarmağın əks mənası olaraq, üzün və ya dərinin rənginin solğunlaşması, bozlaşması deməkdir. Qızarmaq həyəcan, sevinc və ya utanc ifadə edərkən, bozarmaq xəstəlik, qorxu və ya zəiflik kimi halları əks etdirir. Bu antonim daha çox məişət dilində və tibb dilində istifadə olunur.
Kişinin sifəti bozardı (Ə.Vəliyev); Zoyanın yanaqları qızardı (S.Vəliyev).
Sırtılmaq
Sırtılmaq qızarmaqla əksinə, rəngin solğunlaşması, cansızlaşması, solğun bir rəng alma deməkdir. Bu antonim daha çox canlılıq və canlanma ilə əlaqədardır. Məsələn, qızaran günəş sırtlansa, günəşin parlaqlığı azalır. Bu mənada daha çox ədəbi dilə xasdır.
Ruqiyyə mətləbi anladı, ətrafa baxdı, bir kəs yox idi. Dan şəfəqi kimi qızardı (A.Divanbəyoğlu); Səndə təqsir odur ki, uşaq vaxtında fağırı haqq yerə, nahaq yerə o qədər döydün ki, axırda sırtıldı... (Ə.Haqverdiyev).