Qızışmaq – intensivliyin, həyəcanın, əhval-ruhiyyənin və ya fəaliyyətin artması deməkdir. Bu söz müxtəlif kontekstlərdə, həm məişət dilində, həm də ədəbiyyatda geniş istifadə olunur. Qızışma müxtəlif səbəblərdən baş verə bilər: emosional təsirlərdən, rəqabətdən, təzyiqdən və ya müəyyən bir prosesin sürətlənməsindən.
Antonimlər:
Sakitləşmək
Sakitləşmək – qızışmanın əksinə, həyəcanın, əsəbin, qəzəbin və ya digər intensiv emosional vəziyyətin azalması, sakitləşməsi deməkdir. Bu antonim, qızışmanın emosional tərəfini əks etdirir. Həm gündəlik danışıqda, həm də ədəbi əsərlərdə geniş istifadə olunur. Məsələn, qəzəblənən bir insan sakitləşdikdə, onun qəzəbi azalır, əsəbi halı yox olur.
Xan büsbütün qızışıb qəzəblə bağırdı (M.Rzaquluzadə); Tərlandan məktub aldığı üçün sakitləşdi.
Soyumaq
Soyumaq – qızışmanın intensivliyinin azalması, marağın və ya həvəsin itirilməsi deməkdir. Bu antonim, daha çox proseslərə, maraqlara və ya əlaqələrə aid edilir. Məsələn, bir oyunun qızışması zamanı iştirakçıların həvəsi artır, lakin oyunun sonunda və ya nəticələrdən narazı qaldıqda həvəs soyuyur. Ədəbiyyatda bu antonim, həm konkret fəaliyyətlərə (oyun, mübahisə), həm də mənəvi hisslərə (sevgi, nifrət) aid olaraq istifadə edilə bilər.
Yarım saatdan sonra mehmanxanada oyun qızışdı (C.Əmirov); Monbazonun hirsi soyudu (S.Qədirzadə).